جماع کردن با زن ، و بوسيدن ، و دست بازی کردن (1) ، و نگاه (2) ، بشهوت ،

بلکه ، هر نحو لذت و تمنعی بردن (3) .

1 - آية الله فاضل : مرد با زوجه خودش

2 - آية الله سيستاني : در صورتی که نگاه کردن به همسر از روی شهوت موجب خروج

منی شود لازم است از آن پرهيز کند . و احتياط مستحب آن است که اگر موجب خروج

منی هم نشود پرهيز کند.

3 - آية الله سيستاني : محرم مي تواند به غير از آنچه گفته شد از عيال خود لذت

ببرد بنابر اظهر. ولی احوط ترک استمتاع است مطلقا.

آية الله خويي ، آية الله تبريزي : محرم مي تواند به غير از جماع و بوسيدن و لمس و

نگاه به شهوت و ملاعبه از عيال خود لذت ببرد بنابر اظهر (مانند التذاذ از صدا و

يا سخن گفتن با او) گرچه احوط ترک استمتاع است مطلقا. (مناسک ، مسأله 231) .

آية الله مکارم : نگاه و لمس بدون قصد لذت مانعی ندارد، و احتياط آن است که

بوسيدن بدون قصد لذت را نيز ترک نمايد.

آية الله فاضل : مرد نسبت به زوجه خودش .

آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : برای زنان همين حکم نسبت به مردان صادق است

اگرچه از محارم زن باشند.

آيات عظام اراکي ، فاضل ، نوري : از زن .

مسئله 314 - اگر کسی در احرام عمره تمتع از روی علم و عمد با زن چه در قبل وچه در

دبر و يا با مرد جماع کند (1) ظاهرا عمره اش باطل نشود ولکن موجب کفاره

است که بيان آن مي آيد (2) ، و احتياط (3) آن است که اگراين عمل پيش (4) از سعي

واقع شده باشد عمره را اتمام کند و آن را دو مرتبه بجا آورد (5) ، و اگر وقت

تنگ است حج افراد (6) بجا آورد و بعد از آن عمره مفرده بجا آورد، و احتياط

بيشتر آن است که سال ديگر حج را اعاده کند (7) .

1 - آية الله غروی بنابر احتياط لزومي .

آية الله خويي : ايشان متعرض جماع با مرد نشده اند.

آية الله اراکي : اگر کسی  در احرام عمره تمتع پيش از سعی از روی علم و عمد با زن

چه درقبل و چه در دبر، و يا مرد، جماع کند بنابر احتياط عمره اش باطل مي شود و

بايد عمره را تمام کند و يک شتر کفاره بر او لازم است و در صورتی که وقت وسعت

دارد عمره تمتع را اعاده کند و اگر وقت تنگ است حج خود را به حج افرادبدل و

پس از حج ، عمره مفرده بجا آورد و حج تمتع را سال بعد اعاده کند و همچنين هرگاه

جماع عمدی  در عمره مفرده قبل از سعی واقع شود عمره او فاسد است .

آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : اگر پيش از سعی باشد عمره او فاسد است و

بايد احتياطا آن را تمام کند، و بعد از تمام کردن عمره پيش از حج ، واجب است ،

عمره را اعاده نمايد و يک شتر کفاره بر او واجب است ، و اگر وقت اتمام و

اعاده ندارد آن عمره فاسده را قطع کند و اعاده نمايد، و اگر نتواند به واسطه

تنگی وقت آن را پيش از حج اعاه کند حج او افراد مي شود و بايد بعد از حج عمره

مفرده بجا آورد، ولی  بايد به همان احرام عمره باقی بماند و احتياطا به يکی  از

مواقيت خارج از مکه برود و تجديد نيت جهت حج افراد بنمايد، و احوط اعاده حج

است در سال آينده .

آية الله فاضل : حرمت نفسی و ذاتی وطی مرد گرچه خيلی شديد و موجب حد است ليکن

ارتباط آن با احرام محل اشکال است .

آية الله بهجت : عمره اش باطل است لکن بايد عمره را تمام کند و دوباره اعاده

نمايد و بعد حج تمتع بجا آورد. و اگر وقت تنگ باشد حج او مبدل به افراد مي شود

و بايد بعد از حج ، عمره مفرده بجا آورد و احوط حج است در سال آينده . (مناسک

مسأله (220.

2 - آية الله فاضل : بنابر احتياط موجب کفاره است و بايد حج را تمام کند و سال

بعد احتياطا اعاده کند.

آية الله مکارم : کفاره آن بنابر احتياط يک شتر است .

3 - آية الله مکارم : احتياط مستحب .

4 - آية الله تبريزي : بنابر اظهر عمره اش باطل نمي شود ولی احتياط اين است که عمره

را پيش از حج در صورت امکان اعاده نمايد و در صورت عدم امکان در سال بعد حج

را اعاده کند.

آية الله سيستاني : احتياط اين است که عمره اش را تمام کند و پس از آن حج بجا

آورد و در سال آينده هر دو را دوباره بجا آورد. (مناسک ، مسأله (220.

5 - آية الله غروي : عمره را از ميقات اعاده مي کند بعد از اکمال علي الاحوط در صورت

تمکن از آن قبل از حج و در صورت عدم تمکن از آن عمره را بعد از قطع آن استيناف

مي کند و اگر آن هم ممکن نشد عمره را تمام مي کند و حج افراد بجا مي آورد و در سال

آينده قضا مي نمايد.

آية الله خويي ، آية الله تبريزي : از اينجا تا آخر در مناسک ايشان نيست بلکه بجاي

آن هست : و در صورت عدم امکان سال ديگر حج را اعاده نمايد.(مناسک ، مسأله (220.

6 - آية الله مکارم : اگر وقت تنگ است عمره را اعاده نکند و حج تمتع را ادامه

دهد.

7 - آية الله صانعي : يعنی حج افراد آورده شده و احتياط در متن مربوط به تمتع

مستحب است والا در تمتع واجب بايد به وظيفه اش با توجه به عدم بطلان عمره عمل

نمايد. آری  احتياط به استيناف عمره با وسعت وقت مطلوب است و مضر نمي باشد.

مسئله 315 - اگر در عمره تمتع اين عمل را از روی علم و عمد پس از سعی  مرتکب

شود (1) کفاره بر او واجب مي شود و کفاره (2) بنابر احتياط واجب يک شتر است

چه ثروتمند باشد يا نباشد.

1 - آيات عظام اراکي ، نوري ، فاضل : عمره او صحيح است .

2 - آية الله گلپايگاني : و کفاره او اگر ثروتمند باشد يک شتر، و اگر فقير باشد

يک گوسفند، و در متوسط الحال يک گاو است ، و اظهر تخيير بين سه چيز است مطلقا.

آية الله صافي : کف اره آن اگر متمکن است يک شتر والا يک گاو است .

آيات عظام خويي ، اراکي ، نوري : بنابر احتياط واجب يک شتر است برای کسی  که

بتواند شتر تهيه کند، و يک گاو است اگرمتوسط باشد و نتواند شتر تهيه کند، و

يک گوسفند است اگر معسر باشد و نتواند گاو تهيه کند.

آية الله سيستاني : کفاره اش بنابر احتياط يک شتر و يا يک گاو است . (مناسک ،

مسأله (220.

آية الله تبريزي : کفاره اش يک گوسفند است و بنابر احتياط يک شتر و يا يک گاو.

(مناسک ، مسأله (220.

آية الله بهجت : کفاره اش بنابر احتياط يک شتر است . (مناسک ، مسأله (220.

آية الله فاضل : کفاره اش يک شتر و يا يک گاو و يا يک گوسفند است به اختيار

خودش اگرچه بهتر آن است که شتر را کفاره دهد.

مسئله 316 - اکر در احرام حج اين عمل را از روی علم و عمد بجا آورد اگر قبل از

وقوف به عرفات بوده حج او فاسد است مسلما (1) ، و اگر بعد از وقوف به عرفات

و قبل از وقوف به مشعرالحرام بوده ، حج او فاسد است بنابر احتياط اقوی (2) ، و

در هر دو صورت کفاره آن يک شتر (3) است .

1 - آيات عظام نوري ، اراکي ، فاضل : و بايد زن و شوهر باهم خلوت نکنند تا اعمال

مناسک خود را تمام کنند، و همچنين در سال بعد در صورتی که از همان راه قبلی  قصد

حج کنند، پس از رسيدن به محل معصيت بايد از هم جدا شوند تا اتمام مناسک .

2 - آية الله گلپايگاني ، آية الله بهجت : در اين صورت حج او فاسد است علي الاشهر.

آيات عظام خويي ، تبريزي ، سيستاني : اگر اين عمل قبل از وقوف در مزدلفه باشد

بايد حج در سال آينده اعاده شود.

3 - آية الله بهجت : کفاره اين عمل در صورت تمکن يک شتر و در صورت عجز يک گاو

و در صورت عجز يک گوسفند مي باشد.

آية الله خويي : در صورت تمکن يک شتر و در صورت عجز يک گوسفند کفاره بدهد.

(مناسک عربي ، مسأله 221) .

آية الله تبريزي ، آية الله سيستاني : کفاره اش در صورت تمکن يک شتر و در صورت

عجز يک گوسفند است .

آية الله فاضل : کفاره اش يک شتر و اگر پيدا نشد يک گاو است .

مسئله 317 - در اين دو صورت که حج فاسد باشد بايد حج را اتمام کند و در سال ديگر

نيز حج (1) بجا آورد.

1 - آيا عظام در مناسک خود اضافه بر کلام حضرت امام (ره ) متعرض تفرق و جدايي

بين زن و شوهر در حج امسال و سال آينده شده اند.

مسئله 318 - اگر اين عمل بعد از وقوف به عرفات و مشعر واقع شد دو صورت دارد

(1) : يکی آنکه قبل از تجاوز از نصف (2) طواف نساء مرتکب شده ، در اين صورت حج

او صحيح است ، و فقط بايد کفاره بدهد.

دوم آنکه بعد از تجاوز از نصف طواف نساء (3) مرتکب شده ، پس حج او صحيح است

و کفار هم ندارد بنابر اقوی  (4) .

1 - آية الله خامنه اي : بعد از وقوف به مشعرالحرام و قبل از اتمام طواف نساء اگر

آميزش جنسی شود حج صحيح است و فقط بايد کفاره بدهد.

2 - آيات عظام خويي ، اراکي ، تبريزي ، صافي : اگر اين عمل پيش از طواف نساء و يا

قبل از تمام شدن شوط پنجم باشد صحيح است ولی بايد کفاره بدهد.

آية الله سيستاني : اگر اين عمل قبل از طواف نساء و يا قبل از اتمام شوط چهارم

باشد حجش صحيح و کفاره دارد. (مناسک ، مسأله 222) .

آية الله فاضل : اگر قبل از تمام شدن شوط سوم باشد حج او صحيح و کفاره دارد.

آية الله مکارم : اگر قبل از طواف نساء اين عمل صورت گيرد حجش صحيح ولی  گناه

کرده است و کفاره آن يک شتر است .

آية الله بهجت : اگر اين عملش پيش از دور سوم طواف نساء باشد و همچنين اگر

پيش از دور چهارم باشد بنابر احتياط و اگر بعد از دور پنجم بوده کفاره نيز

ندارد علي الاظهر الاشهر اگرچه احوط کفاره است .(مناسک ، مسأله 222) .

3 - آية الله اراکي ، آية الله نوري : بعد از تمام شدن شوط پنجم طواف نساء.

4 - آية الله خويي ، آية الله صافي : بعد از تجاوز از 5 شوط اگر مرتکب شود حج او

صحيح و کفاره نيز ندارد اگرچه احوط است .

آية الله تبريزي : بعد از شوط پنجم کفاره ندارد.

آية الله اراکي ، آية الله نوري : علي الاظهر الاشهر، گرچه احوط کفاره است .

آية الله فاضل : اگر اين عمل بعد از تمام شدن شوط سوم باشد کفاره نيز ندارد.

مسئله 319 - اگر زنی را از روی شهوت ببوسد کفاره آن يک شتر (1) است ، و اگر

بدون شهوت ببوسد کفاره آن يک گوسفند (2) است . و احتياط مستحب آن (3) است که

يک شتر کفاره بدهد.

1 - آية الله خويي : اگر زنش را با شهوت ببوسد و منی از او خارج شود يک شتر

بايد کفاره بدهد و اگر منی خارج نشود بنابر احتياط يک شتر بايد بدهد.(مناسک ،

مسأله 226) .

آية الله تبريزي : اگر زنش را با شهوت ببوسد و منی خارج شود يک شتر کفاره بدهد

و اگر منی  خارج نشود و يا از روی شهوت نباشد يک گوسفند کفاره بدهد.(مناسک ،

مسأله 226) .

آية الله سيستاني : اگر از روی شهوت ببوسد و منی خارج شود لازم است يک شتر کفاره

بدهد ولی اگر منی  خارج نشود بعيد نيست که يک گوسفند کفاره دادن کافی  باشد.

(مناسک ، مسأله 226) .

آية الله بهجت : اگر از روی شهوت ببوسد بنابر احتياط يک شتر کفاره بدهد چه مني

خارج شود و چه نشود. (مناسک ، مسأله 226) .

آية الله فاضل : و اگر منی خارج نشود کفاره آن يک گوسفند است .

آية الله مکارم : بنابر احتياط واجب .

2 - آية الله گلپايگاني : در اين صورت خالی از قوت نيست که يک شتر کفاره بدهد.

آية الله سيستاني : در اين صورت بنابر احتياط واجب يک گوسفند کفاره بدهد.

(مناسک ، مسأله 226) .

آيات عظام نوري ، اراکي ، صافي : در اين صورت بنابر احتياط واجب يک شتر بايد

کفاره بدهد.

آية الله فاضل : از جهت احرام حرمتی ندارد اگرچه در بعضی از صور حرمت ذاتی  وجود

دارد ولی هيچيک از صور مذکور کفاره ثابت نيست .

آية الله مکارم : احتياط آن است که بوسيدن بدون قصد لذت را ترک کند.

آية الله خامنه اي : کفاره بوسيدن همسر اگر با شهوت باشد يک شتر است و اگر بدون

شهوت باشد يک گوسفند و ظاهرا بوسيدن غير همسر مانند مادر و فرزند حرام نيست و

کفاره هم ندارد.

3 - آية الله بهجت : متعرض است استحباب کفاره شتر نشده اند.

مسئله 320- اگر عمدا نگاه کند بغير زن خود و انزالش شود احوط (1) آن است که

اگر مي تواند يک شتر کفاره بدهد، و اگر نمي تواند يک گاو، و اگر آن را هم

نمي تواند يک گوسفند (2) کفاره بدهد.

1 - آية الله خويي ، آية الله تبريزي : چه با شهوت و چه بدون شهوت اگر انزال شود

کفاره اش يک شتر است در صورت دارا بودن و يک گاو است اگر متوسط باشد و يک

گوسفند اگر فقير باشد.

آية الله فاضل : اقوی  آن است که اگر متمول است يک شتر و اگر متوسط الحال است

يک گاو و اگر فقير است يک گوسفند کفاره بدهد.

آية الله سيستاني : اگر محرم به غير همسر خود نگاه کند چنانچه منی از او خارج نشود

کفاره ای بر او واجب نيست و اگر منی خارج شود کفاره بر او واجب مي شود و احتياط

واجب آن است که اگر وضع مالی او خوب است يک شتر و اگر متوسط الحال است يک

گاو کفاره بدهد و اما نسبت به فقير بنابر اظهر به يک گوسفند اکتفا مي شود.

2 - آية الله سيستاني : بنابر اظهر. (مناسک ، مسأله (230.

مسئله 321 - اگر محرم نگاه کند به زن خود از روی شهوت و انزالش شود مشهور (1)

آن است که يک شتر کفاره است ، ولی اگر از روی شهوت نباشد (2) کفاره ندارد.

1 - آيا عظام گلپايگاني ، خويي ، تبريزي ، صافي : بايد يک شتر کفاره بدهد.

آية الله سيستاني : بنابر احتياط واجب يک شتر بدهد. و اما منی بيرون نيايد و يا

بدون شهوت به او نگاه کرد و منی بيرون آمد، کفاره واجب نيست . (مناسک ، مسأله

229) .

آية الله فاضل : بنابر اقوی يک شتر کفاره بدهد.

2 - آية الله تبريزي : و يا از روی شهوت باشد و انزال نشود....

آية الله بهجت : ولی اگر از روی شهوت نگاه کند و منی بيرون نيايد يا بدون شهوت

نگاه کند و منی بيرون بيايد کفاره ندارد.(مناسک ، مسأله 229) .

مسئله 322 - اگر کسی با زن دست (1) بازی کند بشهوت و انزالش نشود يک گوسفند

کفاره آن است و اگر انزالش شود احتياط (2) آن است که يک شتر کفاره بدهد

اگرچه کفايت گوسفند خالی از قوت نيست .

1 - آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : اين فرع در مناسک ذکر نشده .

آية الله خويي ، آية الله تبريزي : اگر محرم زن خود را با شهوت لمس کند بايد يک

گوسفند کفاره دهد و اگر همسر خود را ملاعبه کند و انزال شود لازم است يک شتر

کفاره بدهد.

آية الله سيستاني : اگر زن خود را با شهوت لمس نمايد بايد يک گوسفند کفاره بدهد.

چه انزال شود و چه نشود. و اگر با زن خود ملاعبه نمايد و انزال شود بايد يک شتر

کفاره بدهد و اگر نمي تواند بايد يک گوسفند کفاره بدهد. (مناسک ، مسأله 228 و

229) .

آية الله بهجت : اگر با شهوت همسر خود را لمس نمايد يک گوسفند بايد بدهد و اگر

با او ملاعبه کند و انزال شود لازم است يک شتر کفاره بدهد و احوط قضای حج است .

آية الله مکارم : اين احتياط ترک نشود.

2 - آيات عظام اراکي ، نوري ، فاضل : بنابر احتياط واجب يک شتر کفاره دارد.

آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : واجب است يک شتر کفاره بدهد. (آداب و

احکام حج ، مسأله 291) .

آية الله خامنه اي : کفاره ملاعبه منتهی به امناء در حال احرام يک شتر است .

مسئله 323 - هريک از اين امور (1) که موجب کفاره است اگر با جهل به مسأله يا

از روی غفلت يا از روی  نسيان واقع شود به عمره و حج او ضرر نمي رساند و بر شخص

کفاره نيست .

1 - اموری که در حرام دوم از محرمات احرام بعد از مسأله 313 آمده است و مراد

تمام محرمات احرام نمي باشد.

مسئله 324 - اگر مردی با زن خود که محرم است از روی اجبار جماع کند بر زن چيزي

نيست ، و مرد بايد علاوه بر کفاره خود کفاره زن را هم بدهد (1) ، و اگر زن از روي

رضايت جماع کند کفاره بر خود اوست ، و مرد بايد کفاره خودش را بدهد، و کفاره اي

که بايد بدهند گذشت .

1 - آية الله سيستاني : اگر مرد زنش را مجبور به جماع کند، بنابر احتياط واجب