تقصير و مسائل آن

مسئله 888- واجب است بعد از آنکه سعی کرد تقصير کند، يعنی قدری از ناخنها يا

قدری از مو سر يا شارب يا ريش را بزند، و بهتر آن است که اکتفا به زدن ناخن

نکند (1) و از موی  قدری بزند، بلکه موافق احتياط است ، و تراشيدن سر در تقصير

کفايت نمي کند بلکه حرام است (2) .

1- آية الله بهجت : اين قيد را ندارند.

آية الله سيستاني : بنابر احتياط اکتفا به آن نکند.

آية الله مکارم : بلکه احتياط واجب است .

آية الله خامنه اي : نظر ايشان نسبت به بهتر بودن عدم اکتفا به زدن ناخن به دست

نيامد.

2- آية الله غروي : علی  الاحوط.

آية الله فاضل : و کندن مو هم کفايت نمي کند اگر چه حرمتش محرز نباشد.

آية الله بهجت : و چنانچه از روی عمد و علم بتراشد بايد يک گوسفند کفاره بدهد.

(مناسک مسأله 354) .

مسئله 889- اين عمل نيز از عبادات است و بايد با نيت پاک و خالی از قصد غير

اطاعت خدا بياورد و اگر ريا کند موجب باطل شدن عمره اش مي شود مگر آنکه جبران

کند.

مسئله -890 اگر تقصير را فراموش کند تا وقتی که احرام حج را ببندد عمره اش صحيح

است و مستحب است فديه يک گوسفند (1) و احتياط آن است که فديه بدهد.

1- آيات عظام خويي ، تبريزي ، بهجت : بنابراحتياط يک گوسفند بدهد.

آية الله سيستاني : احوط و اولی اين است که يک گوسفند کفاره بدهد.

آيات عظام گلپايگاني ، اراکي ، نوري ، فاضل ، صافي : بنابراحتياط واجب يک گوسفند

فديه بدهد.

آية الله صانعي : بلکه احوط است .

مسئله 891- اگر عمدا (1) تقصير را ترک کند تا احرام بستن به حج ، عمره او باطل

مي شود بنابر اقوی  و ظاهرا حج او حج افراد شود، و احتياط واجب (2) آن است که

پس از تمام کردن حج افراد مفرد بجا آورد و در سال بعد حج را اعاده کند (3) .

1- آية الله خامنه اي : يا از روی ندانستن مسأله .

2- آيات عظام گلپايگاني ، اراکي ، خويي ، بهجت ، تبريزي ، صافي : لازم است بعد از حج ،

عمره مفرده بجا آورد.

آية الله سيستاني : اگر بعد از حج افراد توانايی پيدا کرد، بايد عمره و مفرده را

بجا آورد. و احتياط اين است که حج را در سال ديگر نيز دوباره انجام دهد (مناسک

مسأله 354) .

3- آية الله مکارم : بجاآوردن حج در سال بعد احتياط مستحب است .

آية الله اراکي : و بنابر احتياط در سال بعد .....

آية الله صانعي : يعنی حج تمتع اگر بر او واجب بوده و مستقر شده .

مسئله 892- در عمره تمتع طواف نساء واجب نيست ، و اگر بخواهد احتياط کند طواف

و نماز آن را رجاءا (1) بجا آورد.

1- آية الله اراکي : و انجام آن موافق با احتياط است .

آية الله فاضل : بلکه مستحب است طواف نساء در عمره تمتع .

آية الله مکارم : ضرورتی ندارد طواف نساء را بقصد رجاء بجا آورد.

مسئله 893- بعد از آنکه شخص محرم تقصير کرد حلال مي شود بر او بغير از تراشيدن

(1) سر (2) هر چه حرام شده بود بر او بواسطه احرام ، حتی نزديکی با زن .

1- آية الله سيستاني : بنابر اظهر سر تراشيدن نيز حلال مي شود. اگر چه احوط ترک آن

است پس از گذشت سی روز از عيد فطر. و احوط و اولی اين است که در صورت انجام

آن از روی عمد و يا دانستن حکم شرعی يک قربانی کفاره بدهد.(مناسک ، مسأله 356) .

آية الله فاضل : و به غير از صيد.

آية الله بهجت : حرمت آن محل تأمل است (مناسک ، مسأله (360.

آية الله اراکي : تراشيدن سر محل اشکال است و احوط ترک آن است .

آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : احتياط واجب تراشيدن سر جائز نيست .

آية الله مکارم : ترک تراشيدن سر احتياط است .

2- آية الله صانعي : بنابر احتياط مستحب مگر آنکه حلق در منی بر او واجب باشد

مثل صروره که بنابر احتياط واجب و اگر مو و شعر تا روز دهم نمي رويد به نحوی  که

صدق حلق نمايد تراشيدن حرام بلکه عدم جواز در اين صورت خالی از وجه نمي باشد.

مسائل متفرقه تقصير و احکام بين عمره و حج تمتع

مسئله 894- در تقصير- کندن مو کافی نيست بلکه ميزان ، کوتاه کردن است به هر

وسيله ای باشد و اکتفاء به کوتاه کردن موی زير بغل و نحو آن مشکل است و احوط (1)

در تقصير، گرفتن ناخن يا چيدن ريش يا شارب يا موی سر است (2) .

1- آية الله فاضل : ظاهر آن است که تحقق تقصير با گرفتن ناخن .

آية الله خامنه اي : اين احتياط را متعرض نشده اند.

2- به مسأله 888 تقصير مراجعه شود.

آية الله بهجت ، آية الله سيستاني : متعرض موی زير بغل نشده اند.

آية الله مکارم : گرفتن ناخن به تنهايی کافی نيست بنابر احتياط واجب .

استفتائات تقصير

سؤال 895- آيا کسی  که تقصير او محکوم به بطلان است و بعد از آن محرمات احرام

را بجاآورده و جاهل به مسأله بوده و کفاره دارد يا خير؟

ج - با جهل کفاره ندارد مگر در صيد به تفصيلی که در کتب ذکر شده است (1) .

1- به مسأله 1320مراجعه شود.

سؤال 896- کسی که بعد از سعی در عمره تمتع تقصير کرد، بعد به شک افتاد که آيا

تقصيری که کردم صحيح يا نه ، آيا اشکال دارد يا نه ؟

ج - اگر در حال عمل عالم به مسأله و ملتفت بوده ، اشکال ندارد (1) .

1- آية الله خويي ، آية الله تبريزي : در صورتی که احتمال التفات در حال عمل را

بدهد، اعتنا نکند.

آية الله سيستاني : اشکال ندارد.

آية الله صانعي : بلکه ولو عالم هم نباشد.

سؤال 897- يکی از خدمه کاروانها به احرام عمره مفرده از ميقات محرم مي شود و به

مکه مي آيد و طواف و نماز آن و سپس سعی بين صفا و مروه را به همان عنوان بجا

مي آورد، ولی برای تقسير، گمان مي کرد نتف يعنی کندن مو کافی است و چند نخ مو را

به عنوان تقصير کند و به حساب خودش از احرام خارج شد، سپس برای عمره تمتع که

وظيفه اش بود به ميقات رفت و محرم شد و به مکه آمد و کليه اعمال ، از طواف تا

تقصير را، انجام داد، آيا اعمالش چگونه است و در آينده وظيفه اش چيست ؟

ج - کندن مو در تقصير کافی  نيست ، و عمره تمتع او صحيح نيست مگر آنکه قبل از

احرام برای آن ، از احرام عمره مفرده با تقصير صحيح خارج شود.

سؤال 898- اگر کسی  تقصير عمره مفرده را فراموش کرد، آيا مي تواند در هر جايي

تقصير کند يا نه ؟ زيرا به ايران بازگشته است ، و آيا نيازی به طواف نساء مجدد

هست ؟

ج - تقصير را در هر جا مي تواند انجام دهد، ولی بايد طواف نساء (1) را اعاده کند.

و اگر خودش نمي تواند برود، نايب بگيرد.

1- آية الله سيستاني ، آية الله مکارم : بنابراحتياط واجب .

سؤال 899- هر گاه سنی برای تفصير نمايد چه صورت است ؟

ج - اشکال ندارد.

سؤال -900 شخصی در حج به عوض تقصير در عمره تمتع يک مو از بدن کنده است و

الان که متوجه شده است ، آيا حج او اشکال دارد يا نه ؟ و در صورتی که مرتکب خلاف

شده باشد تکليف چيست ؟

ج - اگر حج را انجام داده ، با عمل مزبور از احرام فعلا خارج شده است ، و چنانچه حج

واجب بوده (1) احتياط آن است که يک عمره مفرده بجا آورد، و بعدا عمره و حج

تمتع را انجام دهد (2) .

2- آية الله خامنه اي : کندن مو به جای تقصير کافی نيست اگر با علم و عمد انجام

شود کفاره دارد ولی اگر از روی جهل به مسأله ترک تقصير کرده عمره او باطل است

و حج او به صورت افراد واقع شده است و اگر حج بر او واجب بوده احتياط واجب

آن است که عمره مفرده را بعد از اعمال حج به جا آورد و در سال بعد عمره تمتع و

حج را انجام دهد.

آية الله مکارم : احتياط آن است که در حج واجب يا غير آن عمره مفرده را انجام

دهد.

آية الله سيستاني : ظاهرا حج او منقلب به افراد مي شود وپس از آن بايد عمره مفرده

بجا آورد و احتياط مستحب آن است که حج را در سال ديگر اعاده کند. (مناسک ،

مسأله 358 و معتمد العروه ، ج 5، ص 115) .

2- آية الله مکارم : اعاده عمره و حج تمتع لازم نيست .

سؤال 901- شخصی  بعد از طواف و نماز طواف تقصير کرد و سپس سعی را بجا آورد

و دوباره تقصير کرد، وظيفه اش چيست ؟

ج - اگر جاهل يا ساهی بوده چيزی بر او نيست (1) .

1- آية الله سيستاني : اگر در عمره تمتع باشد و از روی فراموشي ، پس از نماز طواف

تقصير کند. بنابر احتياط يک گاو کفاره بدهد در غير اين صورت چيزی بر او نيست .

سؤال 902- کسانی که اعمال حج را بر وقوفين مقدم مي دارند، اگر بعد از سعی  تقصير

نمودند، آيا موجب محل شدن و يا کفاره مي گردد؟

ج - محل نمي شوند، و اگر جاهل يا ساهی بوده اند کفاره ندارد.

سؤال 903- اگر کسی بجای تقصير حلق نمود آيا کفايت مي کند؟

ج - در عمره تمتع کفايت نمي کند (1) .

1- آية الله مکارم : اين کار اگر عمدا باشد و در ماه ذی العقده به بعد باشد

بنابراحتياط واجب يک گوسفند کفاره دارد و در غير عمد کفاره نيست .

سؤال 904- کسی  که بعد از انجام اعمال عمره در منزل تقصير کرده است ، وظيفه اش

چيست ؟

ج - مانعی  ندارد.

سؤال 905- حضرت عالی  در مسأله دوم تقصير مي فرمائيد: اگر کسی تقصير را به ريا

انجام دهد عمره اش باطل است ، مقصود از بطلان عمره چيست ؟ ديگر اينکه وظيفه او چه

مي شود؟

ج - مقصود اين است که در تقصير ريا کند و بدون تدارک تقصير، برای حج محرم شود و

حج انجام دهد، که در اين صورت حکم کسی را دارد که بدون تقصير وارد اعمال حج شده

است و در هر صورت لازم است حج تمتع را سال بعد بجا آورد (1) .

1- آية الله مکارم : اگر از روی عمد يا جهل به مسأله بوده حج او مبدل به افراد شده

و احتياطا بعد از حج عمره مفرده بجا مي آورد و حج او صحيح است .

آية الله سيستاني : حکم آن در مسأله 891 گذشت .

سؤال 906- اگر کسی در اثناء سعی تقصير نمود، وظيفه او چيست ؟

ج - بايد سعی را تمام کند و تقصير را اعاده کند، بلی اگر از روی نسيان يا جهل

تقصير کرده اعاده لازم نيست (1) و اگر از اول سعی قصد هفت شوط نداشته سعی  اعاده

دارد (2) .

1- آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : احتياطا تقصير را اعاده کند.

آية الله خويي : تقصير را اعاده کند و اگر به اعتقاد فراغ از سعی بوده و در عمره

تمتع بايد يک گاو کفاره بدهد.

2- آية الله اراکي ، آية الله فاضل : اگر عمدا تقصير نموده بايد سعی را تمام کند و

تقصير را اعاده نمايد، ولی از روی جهل و نسيان احوط اعاده تقصير است .

آية الله سيستاني : اعاده تقصير در هر صورت لازم است .

آية الله مکارم : احتياط اعاده تقصير است و در هر حال کفاره ندارد.

آية الله تبريزي : در صورت نسيان و جهل نيز بايد تقصير را اعاده کند.

سؤال 907- اگر کسی از روی جهل ، تقصير را ترک نمود چه حکمی  دارد؟

ج - در اين مسأله جهل حکم عمد را دارد.

سؤال 908- در عمره مفرده اگر کسی تقصير را عمدا يا از روی جهل و نسيان ترک

نمود و طواف نساء را انجام داد، چه وظيفه ای  دارد؟

ج - بايد تقصير نمايد و طواف نساء را اعاده نمايد (1) و فرقی بين صور عمد و سهو

و علم و جهل نيست علی الاحوط (2) .

1- آية الله مکارم : بنابراحتياط واجب .

2- به سؤال 898 مراجعه شود.

مسئله 909- بعد از انجام عمره تمتع و قبل از حج تمتع نبايد عمره مفرده بجا آورده

شود (1) و اگر بجا آوردند صحت عمره مفرده محل اشکال است ولی برای عمره و حج

تمتع اشکالی ايجاد نمي شود (2) .

1- آية الله خامنه اي : بنابر احتياط

2- آية الله سيستاني : اگر بين عمره تمتع و حج عمره مفرده بجا آورد. ظاهر اين است

که موجب بطلان عمره تمتع خواهد شد. و لازم است که آن را اعاده نمايد. (مناسک

مسأله 137) .

آيات عظام گلپايگاني ، صافي ، بهجت : فقط فرموده اند که بجاآوردن عمره مفرده بين

عمره تمتع و حج تمتع جايز نيست .

مسئله -910 خدمه کاروانهای  حج اگر عمره مفرده بجا آورده باشند هر دفعه که از مکه

خارج مي شوند و به جده مي روند و برمي گردند لازم نيست محرم شوند (1) ولی اگر عمره

تمتع بجا آورده اند بنابر احتياط (2) نبايد از مکه خارج شوند مگر در صورت حاجت

در حالی که محرمند به احرام حج (3) .

1- آية الله صانعي : مگر آنکه يک ماه از خروجشان از مکه گذشته باشد و در اين حکم

فرقی بين جده و مدينه و خدمه و غير آن نمي باشد.

آية الله خويي : مگر اينکه ماه هلالی ديگر وارد مکه شوند که بايد دو مرتبه محرم

بشوند. (مناسک ، مسأله 141) .

2- آية الله صانعي : مستحب که ترکش سزاوار نيست .

3- آية الله مکارم : حرام است خارج شوند مگر اينکه مطمئن باشند که بموقع

برمي گردند و حج خود را انجام مي دهند و همچنين در صورت حاجت .

آية الله خامنه اي : بعد از عمره تمتع و قبل از اعمال حج ، خروج از مکه مکرمه جايز

نيست مگر برای نياز و کار ضروری و در اين صورت بنابر احتياط، اول برای حج محرم

شود و بعد خارج شود ولی اگر محرم شدن برای او مشقت داشته باشد جايز است بدون

احرام خارج شود و افرادی  مثل خدمه کاروانها که ناچارند چند مرتبه به مکه وارد و

از آن خارج شوند مرتبه اول را عمره مفرده انجام دهند و آخرين مرتبه که وارد مکه

مي شوند و بعد از عمره مي خواهند برای اعمال حج و وقوف به عرفات خارج شوند، عمره

تمتع را به جا آورند.

آية الله سيستاني : اگر مکلف اعمال عمره تمتع را بجا آورد، بنابر احتياط جايز

نيست از مکه بيرون برود مگر برای حج ، مگر آنکه بيرون رفتنش جهت انجام کاري

باشد، اگر چه آن کار غير ضروری باشد و ترس از اينکه اعمال حجش فوت گردد

نداشته باشد، که در اين صورت اگر بداند که مي تواند به مکه برگردد و از آنجا

احرام حج ببندد، اظهر جواز بيرون رفتنش از مکه بدون احرام است .

(مناسک ،مسأله 151)

سؤال 911- خدمه کاروانها که پس از انجام عمره تمتع بايد به عرفات و منی  بروند

برای ديدن چادرها و کارهای ديگر و برگردند به مکه ، وظيفه آنان چيست ؟

ج - (1) بنابر احتياط واجب (2) نمي توانند از مکه خارج بشوند مگر (3) در مورد

ضرورت ، و در اين صورت بايد برای حج محرم شوند و بيرون بروند. بلی اگر احرام

برای آنان حرجی باشد و رفتن به عرفات و منی بر آنان ضرورت دارد مي توانند بدون

احرام به آنجا بروند (4) .

1- آية الله فاضل : اگر يقين يا اطمينان دارد که خروج از مکه لطمه به حج او وارد

نمي کند مانعی ندارد که حتی بدون احرام هم از مکه خارج بشود و برای احرام از مکه

و مناسک به مکه برگردد لکن احتياط استحبابی بر خلاف آن است بله اگر از مکه

خارج شد و در ماه بعد به مکه بازگشت بايد مجددا عمره تمتع انجام دهد.

آية الله بهجت : احوط و اولی عدم خروج از مکه است اگر عالم به عدم فوت حج باشد.

2- آية الله خويي ، آية الله تبريزي : بلکه جايز نيست مگر در مورد حاجت . (مناسک

عربي ، مسأله 151) .

آية الله صانعي : بنابر احتياط مستحب .

3- آيات عظام اراکي ، نوري ، صانعي : مگر با احرام برای حج ، پس در مورد ضرورت

بنابر احتياط مستحب برای حج محرم شود...

4- آية الله اراکي : از مکه نمي تواند خارج شود مگر با احرام حج پس در مورد شرورت

بايد برای حج محرم شود.

آية الله سيستاني ، آية الله مکارم : مانند مسأله قبل است .

سؤال 912- آيا بين عمره تمتع و حج تمتع ماشين کردن سر جايز است ؟

ج - ماشين کردن مانع ندارد ولی نبايد سر را بتراشد (1) ، و از (2) ماشين

کردنی که مثل تراشيدن است بايد اجتناب شود علی الاحوط (3) .

1- آية الله صانعي : بنابر احتياط به تفصيلی که در مسأله 893 گذشت . کما اينکه

حرمت تراشيدن سر هم ثابت نيست .

2- آية الله بهجت : ذيل مسأله در مناسک ايشان نيامده است .

3- آية الله سيستاني : بنابر اظهر سرتراشيدن حلال است ، اگر چه احوط ترک آن است

پس از گذشت سی روز از عيد فطر. (مناسک ، مسأله 356) .

سؤال 913- بين عمره تمتع و حج تمتع که جايز نيست سر بتراشد آيا سرتراشيدن

کفاره دارد يا خير؟

ج - کفاره ثابت نيست (1) .

1- آية الله گلپايگاني : بايد يک گوسفند کفاره بدهد بنابر احتياط هر چند جاهل يا

ناسی باشد. (مناسک فارسي ، ص 97 مسأله 133) ولی در مجمع المسائل - 1/465 مسأله

مي فرمايد- در صورت علم به مسأله يک گوسفند کفاره دارد و در صورت جهل و نسيان

کفاره ندارد.

آية الله صافي : بايد يک گوسفند کفاره بدهد بنابر احتياط هر چند جاهل يا ناسي

باشد. (مناسک ، مسأله 132) .

آية الله اراکي : بنابر احتياط واجب تراشيدن سر جايز نيست ، و اگر تمام سر را

تراشيد کفاره آن بنابر احتياط واجب يک گوسفند است .

آية الله مکارم : کفاره آن يک گوسفند است بنابر احتياط.

آية الله خويي ، آية الله تبريزي : اگر عمره تمتع در ماه شوال انجام داده شود

تراشيدن سر تا 30روز بعد از عيد فطر جايز است و اما بعد از آن بنابر احتياط

نبايد تراشيده شود و در صورت تراشيدن اگر از روی علم و عمد باشد بنابر احتياط

يک گوسفند کفاره دارد.

آية الله سيستاني : احتياط مستحب ترک آن است پس از گذشت سی روز از عيد فطر، و

احتياط مستحب آن است که در صورت انجام آن از روی علم و عمد يک قربانی  کفاره

بدهد. (مناسک ، مسأله 356) .

آية الله صانعي : همان طور که عدم جواز هم ثابت نيست .

آية الله بهجت : و چنانچه از روی عمد و علم بتراشد بايد يک گوسفند کفاره بدهد.

(مناسک ، مسأله 354) .

سؤال 914- زنی  که حيض بوده و نمي دانست و اعمال عمره را کلا بجا آورد بفرماييد

بايد دوباره بجا آورد يا کافی  است ؟

ج - اگر در وسعت وقت است بايد طواف و نماز را (1) اعاده کند ولی اگر وقت

ندارد در اينکه وظيفه مبدل شده يا نه ، اشکال است و احتياط را مراعات نمايد (2) .

1- آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : و سعی و تقصير را اعاده نمايد و اگر پس از

پاکی  وقت برای انجام اعمال عمره ندارد حج او مبدل به افراد مي شود.

آية الله سيستاني : و سپس سعی و تقصير را اعاده نمايد.

2- آية الله فاضل : علی ای تقدير در فرض سؤال عمره اش صحيح لکن پس از پاک شدن

از حيض و انجام غسل بايد طواف و نماز آن را اعاده کند.

آية الله خويي ، آية الله تبريزي : پس از تمام شدن ايام حيض و غسل اگر وقت باقي

است بايد طواف و نماز آن و سعی و تقصير را در عمره تمتع اعاده نمايد، و اگر

وقت ندارد حتی برای سعی  و تقصير حج افراد انجام داده و عمره مفرده را بعد از حج

بجا مي آورد، و چنانچه متمکن است سعی و تقصير کند، ولو آنکه مسمای وقوف اختياري

عرفات را درک کند اگر حيض او بعد از احرام بود مخير است بين اينکه تقصير

کرده سپس برای حج محرم شود و بعد از رجوع از منی طواف عمره تمتع و نماز آن را

قبل از طواف حج قضا کند و بين اينکه حج افراد انجام داده و عمره مفرده را بعد از

حج بجا آورد و اگر حيض او قبل از احرام بستن يا هنگام احرام بستن بوده بايد حج

افراد انجام داده و عمره مفرده را بعد از حج بجا آورد.

آية الله مکارم : اشکالی  نيست ، حج او مبدل به حج افراد مي شود و عمره مفرده بعد از

حج بجا آورد.

آية الله سيستاني : اگر وقت موسع نباشد، پس اگر حيض او قبل از احرام بوده حجش

مبدل به افراد مي شود و پس از فراغ از حج اگر مي تواند بايد عمره مفرده انجام دهد

و اگر حيض او بعد از احرام بوده احتياط مستحب آن است که به حج افراد عدول کند

هر چند ظاهر اين است که مي تواند بر عمره تمتع خود باقی بماند و اعمال آن را بجز

طواف و نماز آن را انجام دهد. يعنی اينکه سعی و تقصير نمايد، (و در فرض سؤال

اين دو را انجام داده ، لذا اعاده لازم نيست ) و بعد از آن احرام حج ببندد و پس

از فارغ شدن از اعمال منی  و بازگشتن به مکه ، قبل از اينکه طواف حج را انجام دهد

طواف عمره ونماز آن را انجام دهد. (مناسک ، مسأله (290.

آية الله صانعي : به گفتن تلبيه برای حج افراد و بعد از آن هم عمره مفرده بياورد،

مانند ديگر زنان حائض که نمي رسند عمره تمتع را تمام کنند و گفتن تلبيه احتياطا

برای آنست که شايد از احرام خارج شده باشد.

آية الله بهجت : لازم است طواف و نماز اعاده شود و احتياطا سعی و تقصير را نيز

بجاآورد و چون تقصير از جهت جهالت به موضوع طهارت بوده کفاره ندارد. (پرسشهاي

جديد حج ، س 71) .

سؤال 915- همچنان که تراشيدن سر بعد از عمره تمتع و قبل از احرام حج حرام است

آيا تراشيدن صورت نيز همين حکم را داراست ؟

ج - غير از حکم تراشيدن ريش در غير اين مورد، حکم خاصی  ندارد.

سؤال 916- آيا غار حرا جزء محدوده مکه است ؟ و بنابراين آيا مي توان قبل از

وقوف به آنجا رفت و صدق خروج از مکه نمي کند؟

ج - بايد از اهل محل تحقيق شود (1) .

1- آية الله تبريزي ، آية الله مکارم : رفتن به غار حرا و امثال آن از مناطق نزديک

ضرری ندارد خواه جزء مکه باشد يا نه .

آية الله خويي : خارج شدن به اطراف و توابع مکه مانع ندارد. (مناسک عربي ، مسأله

153) .

آية الله فاضل : اگر خارج هم باشد رفتن به آنجا مانع ندارد.

سؤال 917- کسی که از کارمندان سازمان حج است و به ناچار بايد بعد از عمره تمتع

و قبل از حج از مکه خارج و به عرفات برود، با توجه به اينکه حج او نيابتی  است ،

آيا لطمه به حج او نمي زند.

ج - ضرر به حج نيابت نمي زند، ولی در صورت امکان بايد محرم شود به احرام حج و از

مکه خارج شود علی الاحوط (1) .

1- آية الله مکارم : اگر احرام برای آنها موجب عسر و حرج است لازم نيست .

آية الله سيستاني : در اين مسأله و سه مسأله بعد به حاشيه سؤال 910مراجعه شود.

آية الله بهجت : علی الاحوط الاولي .

سؤال 918- بعضی  از حجاج منزلشان از مکه خارج است ، بعد از عمره تمتع و قبل

از احرام به حج تمتع ، خارج شدن آنان از مکه چه حکمی  دارد؟

ج - خروج از مکه بعد از عمره تمتع جايز نيست علی الاحوط، مگر در مورد ضرورت که

در اين صورت هم بايد محرم شوند به احرام حج و خارج شوند (1) .

1- آية الله مکارم : اين مقدار ضرر ندارد و احرام لازم نيست .

آية الله تبريزي : بيرون رفتن از مکه بعد از عمره يا در اثنای آنکه حرام شده بيرون

رفتن بجای ديگر است ، و اما رفتن به اطراف و نواحی تابع مکه مانعی ندارد، پس

کسی که منزلش بيرون مکه است مي تواند در اثناء يا بعد از فراغت از اعمال عمره

به منزل خود برگردد. (مناسک ، مسأله 153) .

آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : و اگر محرم بودن برای چنين شخصی حرجی  باشد

بدون احرام نيز مي تواند خارج شود.

سؤال 919- اخيرا خط کمربندی در اطراف مکه از پای جبل النور و جبل ثور مي گذرد،

که غار حرا و غار ثور در اين دو جبل است ، بين عمره و حج رفتن برای زيارت اين

دو مکان مقدس ، چه صورت دارد؟

ج - حکم کلی مسأله معلوم است (1) و در مسأله قبل نيز بيان شد، و تشخيص موضوع با

خود مکلف است .

1- آية الله مکارم : هيچکدام ضرری  ندارد.

سؤال -920 خروج از مکه برای کسی که عمره تمتع انجام داده برای کار غير ضروري

جايز است يا نه ، و ملاک ضرورت چيست ؟

ج - بنابر احتياط واجب جايز نيست (1) ، و ضرورت عرفی است (2) .

1- آية الله خويي : بلکه بدون ترديد جايز نيست . (مناسک عربي ، مسأله 151) .

2- آية الله مکارم : اگر مطمئن باشد به آسانی مي تواند برگردد عيب ندارد.