نساء را مقدم داشتند، بوی خوش و زن بر آنها حلال نمي شود، و تمام محرمات بعد از

تقصير يا حلق حلال خواهد شد.

مسأله 1181- طواف نساء اختصاص به مرد ندارد بلکه بر زن و خنثی و خصی و بچه

مميز نيز لازم است که اگر طواف نساء نکنند زن به همان تفصيل که سابق گفته شد بر

آنها حلال نمي شود، و نيز اگر زن آن را ترک کند مرد بر او حلال نمي شود، بلکه طفل

غير مميز اگر ولي ، او را محرم کرد بايد او را به احتياط واجب (1) طواف نساء

بدهد تا بعد از بالغ شدن ، زن يا مرد بر او حلال شود. (2)

1- آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : واجب است ... .

آية الله خامنه اي : نظر ايشان نسبت به اين فرع يافت نشد.

2- آيات عظام اراکي ، سيستاني : فقط متعرض حکم زن و مرد شده اند.

آية الله خويي : حکم صبی مميز مانند حکم مرد است . (مستفاد از المسائل الشرعيه ،

ج 1، ص 343) ولی راجع به صبی غير مميز که او را به حج مي برند فتوای ايشان در

دست نيست .

آية الله تبريزي : بعد از طواف حج و نماز و سعي ، ظاهرا عقد حلال مي شود، ولکن

بنابر احتياط استمتاعات جايز نمي شود، گرچه اظهر اختصاص حرمت به جماع است .

آية الله گلپايگاني : متعرض خصی و خنثی نشده اند وليکن در مورد مجنونی که وليش

او را محرم کرده طواف نساء را لازم مي دانند.

مسأله 1182- طواف نساء و نماز آن اگرچه واجب است و بدون آن زن حلال نمي شود،

لکن رکن نيست و ترک عمدی آن موجب باطل شدن حج نمي شود، بلکه واجب است بر کسي

که حج کرده آن را بجا آورد، و اگر بجا نياورد زن بر او حلال نمي شود، بلکه آنچه از

زن بر او حرام شده بود مثل عقد کردن و خطبه کردن و شاهد شدن نيز بر او حلال

نمي شود بنابر احتياط واجب (1) .

1- آية الله بهجت : بنابر احتياط . (مناسک ، مسأله (420

آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : و به احتياط واجب اداء شهادت هم ننمايد.

آية الله خويي ، آية الله تبريزي : و ظاهر اين است که بتواند بعد از طواف و سعي

عقد نمايد ولی لذت بردن از زن برايش جايز نيست بنابر احتياط، اگر چه اظهر

جواز غير از جماع است .

آية الله سيستاني : پس از تراشيدن و يا کوتاه کردن ، بنابر اقوی جايز است زن

برای  خود عقد کند، و در مجلس عقد حاضر شود. (مناسک ، مسأله 407)

مسأله 1183- جايز نيست مقدم داشتن (1) سعی را بر طواف زيارت يا بر نماز آن

اختيارا (2) ، و جايز نيست مقدم داشتن طواف نساء را بر طواف زيارت و بر سعي

اختيارا، و اگر مقدم داشت اعاده کند تا ترتيب حاصل شود.

1- آيات عظام خويي ، بهجت ، سيستاني : سعی بايد بعد از طواف و نماز طواف به جا

آورده شود و اگر پيش از طواف يا نماز آن به جا آورده شود، لازم است بعد از

آنها اعاده شود.

2- آية الله اراکي ، آية الله فاضل : و اگر عمدا مقدم داشت يا از روی جهل و

فراموشی مقدم داشت ، بايد اعاده کند چنانچه گذشت .

مسأله 1184- جايز است طواف نساء را قبل از سعی بجا آورد در حال ضرورت مثل

ترس از حيض و نتوانستن اقامت به مکه تا زمان پاکي ، لکن احتياط در آن است که

نايب بگيرد که بعد از آن بجا آورد.(1)

1- آية الله مکارم : احتياط گرفتن نايب ترک نشود.

آية الله خويي : جايز نيست قبل از سعی طواف نساء را انجام دهد و اگر نتوانست

تا زمان پاکی در مکه بماند مي تواند از مکه خارج شود و بنابر احتياط برای  طواف

نساء نايب بگيرد. (مناسک ، مسأله 426 و 428)

آية الله سيستاني : جايز نيست طواف نساء را بر سعی مقدم بدارد و اگر حيض عارض

شد و نتوانست تا زمان پاکی بماند برای طواف نساء نايب بگيرد.

مسأله 1185- اگر سهوا طواف نساء را قبل از سعی بجا آورد يا بواسطه ندانستن حکم

مقدم بدارد طواف و سعيش صحيح است (1) ، و احتياط در اعاده طواف است .

1- آيات عظام خويي ، بهجت ، تبريزي : بنابر احتياط، لازم است آنها را بعد از سعي

اعاده کند.

آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : طواف زيارت و سعيش صحيح است و اعاده

طواف نساء با نمازش بعد از سعی احوط است و اگر خودش نمي تواند اعاده کند

نايب بگيرد.

مسأله 1186- اگر طواف نساء را سهوا (1) به جا نياورد تا برگشت از حج پس اگر

مي تواند بايد خودش برگردد و بجا بياورد، و اگر نمي تواند يا مشقت دارد نايب

بگيرد و پس از بجا آوردن زن به او حلال مي شود.

1- آية الله فاضل : يا عمدا.

آية الله سيستاني : بلکه اگر عمدا هم ترک کند همين حکم را دارد.

مسأله 1187- اگر کسی طواف واجب را - چه طواف عمره و چه طواف حج و چه طواف

نساء - فراموش کرد و برگشت و با زن نزديکی کرد بايد يک هدی در مکه قربانی  (1)

کند. و احتياط (2) آن است که شتر (3) باشد، و اگر مي تواند خودش برود و طواف و

نماز آن را بجا آورد. و احتياطا در غير طواف نساء سعی را هم بجا آورد.(4) و اگر

نمي تواند يا مشقت دارد نايب بگيرد.

1- آية الله اراکي ، آية الله فاضل : در صورتی که نسيان مبدل به علم شود و استمرار

نداشته باشد کفاره دارد و الا چيزی بر او نيست .

آية الله مکارم : قربانی کردن گوسفند و اعاده سعی احتياط مستحب است .

آيات عظام خويي ، سيستاني ، تبريزي ، بهجت : برای فراموشی طواف عمره در مکه و

برای فراموشی طواف حج در منی قربانی  نمايد.

آية الله خويي ، آية الله تبريزي : اين حکم در طواف نساء نيست . (مناسک ، مسأله

225) .

2- آية الله فاضل : و احتياط مستحب .

3- آيات عظام خويي ، بهجت ، تبريزي ، سيستاني : قربانی کردن يک گوسفند کافی  است .

آية الله گلپايگاني : متعرض کفاره نشده اند.

4- آية الله سيستاني : اگر قبل از فوت وقت متذکر شود بايد سعی را اعاده کند و

اگر بعد از آن باشد مثلا طواف عمره را پس از وقوف در عرفات متذکر شود يا

طواف حج را پس از پايان ذی الحجه متذکر شود طواف را قضا مي کند و اعاده سعي