1- آية الله غروي : در احکام محصور و مصدود به مناسک مراجعه شود.

آية الله خامنه اي : احکام محصور و مصدود را متعرض نشده اند.

مسأله -1370 مصدود عبارت است از کسی که دشمن او را منع کند از عمره يا حج به

تفصيلی که مي آيد. و محصور آن است که بواسطه مرض (1) ممنوع شود از عمره يا حج .

1- آية الله مکارم : يا شکستگی اعضاء يا مجروح شدن و مانند آن .

آية الله بهجت : در اثر بيماری و مانند آن .

آية الله سيستاني : مصدود کسی است که دشمن و مانند او از رسيدن او به اماکن

مقدسه برای انجام اعمال عمره يا حج پس از احرام منع کند و محصور کسی است که

بيماری و مانند آن مانع رسيدن او به اماکن مقدسه برای انجام اعمال حج يا عمره

پس از احرام شود.

مسأله 1371- کسی که محرم شد به احرام عمره يا احرام حج ، واجب است عمره و حج را

تمام کند و اگر نکند به احرام باقی خواهد ماند. (1)

1- آية الله تبريزي : بقاء احرام در بعضی از صور محل اشکال است .

آية الله خويي : بقای احرام در بعض صور محل منع است .

آية الله سيستاني : در بعضی از موارد احرام بدون انجام اعمال باطل مي شود.

مسأله 1372- اگر کسی  احرام عمره را بست و بعد از آن دشمنی يا کسی ديگر از قبيل

عمال دولت يا غير آنها او را منع کنند از رفتن مکه ، و راه ديگری نباشد جز آن

راهی که ممنوع است يا اگر باشد مؤونه آن را نداشته (1) باشد مي تواند در همان

محل که ممنوع شده يک شتر يا يک گاو يا يک گوسفند قربانی کند (2) و از احرام

خارج شود، و احتياط واجب آن است که به نيت تحليل قربانی کند، و بنابر احتياط

واجب (3) قدری  از مو يا ناخن (4) خود را بگيرد (5) ، و در اين صورت بر او همه

چيز حلال مي شود حتی زن . (6)

1- آية الله اراکي : و نتواند نايب بگيرد و اگر توانست نايب بگيرد، احوط جمع

بين استنابه و تحلل به قربانی  است .

2- آية الله مکارم : ... اگر قربانی ميسر نشد نيت خروج از احرام مي کند و احتياطا

بجای قربانی  10روز روزه مي گيرد مطابق آنچه در قربانی  گذشت .

3- آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : و احتياط آن است که شخص مصدود علاوه بر

قربانی حلق نيز بنمايد، و بهتر آن است که جمع کند بين حلق و تقصير، و احتياط آن

است که هنگام ذبح يا نحر قربانی قبل از تقصير نيت تحليل از احرام کند. (آداب

و احکام حج ، مسأله 984) .

آية الله فاضل : ... و يا بجای تقصير حلق کند مخصوصا کسی که سوق هدی نموده باشد.

آية الله بهجت : احتياط اين است که حلق يا تقصير را به آن (قرباني ) ضميمه

نمايد.

آية الله خويي ، آية الله تبريزي : احتياط اين است که حلق يا تقصير را به آن

(قرباني ) ضميمه نمايد، بلکه احتياط اين است که حلق را اختيار نمايد در صورتی  که

قربانی  را با خود آورده باشد در عمره مفرده . (مناسک ، مسأله 444) .

آيات عظام خويي ، بهجت ، تبريزي ، سيستاني : متعرض قيد نيت تحليل نشده اند.

4- آية الله مکارم : ناخن به تنهايی کفايت نمي کند.

آية الله سيستاني : گرفتن ناخن بنابر احتياط واجب کافی  نيست .

5- آية الله فاضل : و جايز است حلق به جای  تقصير.

6- آية الله سيستاني : محل تأمل است .

مسأله 1373- اگر کسی به احرام عمره وارد مکه شد و دشمن يا کسی ديگر او را از بجا

آوردن اعمال عمره منع کرد همان حکم مسأله پيش را دارد، بلکه بعيد نيست (1) که

اگر از طواف يا سعی نيز منع کند همين حکم را داشته باشد.

1- آية الله مکارم : محل تأمل است .

آية الله سيستاني : مصدود در عمره تمتع اگر مصدود از حج نيز باشد، و قربانی  همراه

داشته باشد مي تواند با کشتن آن محل شود و اگر نداشته باشد و بخواهد محل شود بايد

قربانی ذبح کند و بدون آن بنابر احتياط واجب محل نمي شود و به احتياط واجب در

هر دو فرض تقصير يا حلق نمايد. و اگر مصدود از حج نباشد مانند اينکه شخصی را از

رسيدن به خانه خدا قبل از وقوفين فقط منع کنند، بعيد نيست تکليف چنين شخصي

مبدل به حج افراد شود. (مناسک ، مسأله 439) .

ساير آيات عظام متعرض اين فرع نشده اند.

مسأله 1374- کسی را که بواسطه بدهکاری که ندارد بدهد، حبس کنند يا به ظلم حبس

کنند حکم سابق را دارد.

مسأله 1375- اگر بعد از احرام برای رفتن به مکه يا اجازه بجا آوردن اعمال ، پولي

مطالبه کنند پس اگر داشته باشد بايد بدهد، مگر آنکه حرجی باشد، و اگر نداشته

باشد يا حرجی باشد ظاهرا حکم مصدود را داشته باشد.

مسأله 1376- اگر از يک طريق مصدود شد و راه ديگری هست که باز است و مخارج

رفتن از آن راه را دارد بايد به احرام باقی بماند و از آن راه برود، و اگر از آن

راه رفت و حج او فوت شد بايد عمره مفرده بجا آورد و از احرام خارج شود.

مسأله 1377- اگر شخص مصدود خوف آن داشته باشد که اگر از راه ديگر برود به حج

نمي رسد نمي تواند عمل شخص مصدود را بکند و محل شود، بلکه بايد به راه ادامه دهد

و صبر کند تا فوت محقق شود و با عمره مفرده متحلل شود. (1)

1- اين مسأله و مسأله قبل را، آيات عظام بهجت ، خويی و سيستانی متعرض نشده اند.

مسأله 1378- تحقق پيدا مي کند مصدود بودن در حج به اينکه به هيچ يک از وقوف

اختياری و اضطراری عرفه و مشعر نرسد، بلکه تحقق پيدا مي کند اگر نرسد به چيزی  که

به فوت آن ، حج فوت مي شود هرچند از روی علم و عمد نباشد، و صور آن سابق ذکر شد،

بلکه ظاهرا تحقق پيدا کند به اينکه بعد از وقوفين منع کنند او را از منی و مکه و

نتواند نايب بگيرد، بلکه اگر منع کنند از اعمال منی (1) يا اعمال مکه با عدم

امکان نايب ، بلی در صورتی که تمام اعمال را بجا آورد و منع نمودند از برگشتن به

منی برای بيتوته و اعمال ايام تشريق ، مصدود بودن تحقق پيدا نمي کند، و حج او صحيح

است ، و بايد نايب بگيرد برای اعمال در اين سال ، و اگر نشد سال ديگر. (2)

1- آية الله فاضل : ظاهر آن است که به منع از اعمال منی به تنهايی صد محقق

نمي شود.

2- آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : از اينجا تا آخر مسأله به فتوای معظم له

در مناسک عربي ، ص 176 چنين است : اگر بعد از وقوفين او را از مناسک سه گانه

منی - رمي ، قربانی و حلق يا تقصير - منع کنند، پس اگر همچنين از داخل شدن مکه و

اداء مناسک آن در طول ذی حجه هم منع شده باشد، در اين صورت حکم مصدود را دارد،

و اگر منع تنها از رجوع به منی است ، پس اگر تمکن از نايب گرفتن دارد، شخصی  را

برای خود نايب مي گيرد تا رمی و قربانی را انجام دهد و پس از آن خودش حلق

مي کند و بعد از حلق از احرام خارج مي شود و بقيه اعمال حج را بجا مي آورد و اگر

نمي تواند نايب بگيرد بنابر احتياط هدی را قربانی مي کند و بر احرام باقی  مي ماند

تا اينکه با عمره مفرده محل شود، و در صورتی که بعد از انجام اعمال مکه او را از

برگشتن به منی برای  بيتوته و رمی ايام تشريق منع کردند مصدود بودن تحقق پيدا

نمي کند و حج او صحيح است و بايد نايب بگيرد برای رمی جمرات در همان سال و اگر

امکان نداشت در سال ديگر و در شبهايی که بايد در منی بيتوته کند در مکه مشغول

عبادت شود، و اگر اين کار هم ممکن نشد بنابر احتياط برای ترک بيتوته در مني

کفاره بدهد. (مناسک عربي ، ص 176)

آية الله اراکي : در صورت امکان استنابه ، احوط جمع است بين استنابه و تحلل به

قرباني .

آية الله خويي ، آية الله تبريزي : مصدود از حج چنانچه از موقف عرفات و مشعر يا

خصوص موقف مشعر مصدود باشد وظيفه اش قربانی در محل صد و بيرون آمدن از احرام

است و احتياط اين است که علاوه بر قرباني ، حلق يا تقصير نيز بنمايد و چنانچه

مصدود از طواف و سعی  بعد از موقفين و اعمال منی (قبل يا بعد از آن - آية الله

تبريزي ) باشد در اين صورت اگر نتواند نايب بگيرد وظيفه اش قربانی در محل صد

است و اگر بتواند برای طواف و سعی نايب بگيرد، احوط اين است که هر دو وظيفه

را انجام دهد، يعنی هم قربانی کند و هم نايب بگيرد ( گرچه اظهر جواز اکتفا به

قربانی است در صورتی که جلوگيری از دخول در مکه باشد، و جواز اکتفا به نايب

گرفتن است اگر جلوگيری  بعد از آن باشد - آية الله تبريزي ) و چنانچه فقط از

اعمال منی جلوگيری  شده باشد نه از رفتن به مکه ، در اين صورت چنانچه بتواند براي

رمی و قربانی نايب بگيرد صحيح است و خود حلق يا تقصير نموده و از احرام خارج

شده ، سپس بقيه مناسک و اعمال را بجا آورد، و چنانچه نتواند نايب بگيرد در اين

صورت ظاهرا وظيفه اش اين است که پول قربانی را نزد کسی بگذارد که بجای  او

قربانی کند و در جای خود حلق يا تقصير نموده و برای بجا آوردن اعمال مکه به مکه

رفته و پس از انجام اعمال آنجا، تمام چيزهايی که به احرام بر او حرام شده بود،

حلال خواهد شد حتی  زن و حاجتی به چيز ديگر ندارد و حجش صحيح است و بايستی  در

سال بعد بنابر احتياط رمی را اعاده نمايد.

آية الله سيستاني : مصدود در حج تمتع اگر از رسيدن به وقوفين يا مشعر به تنهايي

منع شده باشد احتياط اين است که طواف و سعی نمايد و سر خود را بتراشد و

گوسفندی را قربانی کند و سپس از احرام بيرون رود. و اگر از طواف و سعی منع شده

باشد در اين صورت اگر نتواند نايب بگيرد بعيد نيست که نايب گرفتن کفايت کند،

بنابراين برای  طواف و سعی نايب مي گيرد، و نماز طواف را خود پس از طواف

نايب بجا مي آورد، و اگر از رسيدنش به منی جهت بجا آوردن اعمال آنجا جلوگيري

شود، در اين صورت اگر بتواند نايب بگيرد، بايد نايب جهت رمی و قربانی  کردن

بگيرد، و پس از آن سر خود را بتراشد يا کوتاه کند، و موی خود را در صورت امکان

نيز به منی  بفرستد، و باقی مناسک را بجا آورد. و اگر نتواند نايب بگيرد، واجب

نيست قربانی کند، ولی  بجای آن روزه بگيرد، همچنان که واجب نيست رمی کند -

اگرچه احتياط اين است که خودش شخصا رمی را در سال آينده بجا آورد، در صورتی  که

به حج برود، و يا توسط نائبش ، در صورتی که به حج نرود - سپس باقی مناسک حج

را، از سر تراشيدن يا کوتاه کردن ، و اعمال مکه ، بجا آورد، و پس از آن همه

محرمات احرام بر او حلال مي شوند حتی زنها، و نيازی به هيچ چيز ديگری نيست . (

مناسک ، مسأله (440

آية الله مکارم : در صورت اخير احتياط آن است که با قربانی کردن از احرام بيرون

آيد.

آية الله بهجت : مصدود از حج چنانچه از موقف عرفات و مشعر باشد، وظيفه اش

قربانی در محل صد (جلوگيري ) و بيرون آمدن از احرام است و احتياط اين است که

علاوه بر قربانی حلق يا تقصير نيز بنمايد، و چنانچه مصدود از طواف و سعی بعد از

موقفين و اعمال منی  باشد، در اين صورت حج او صحيح و تمام است و برای آنها عمل

به وظيفه يعنی استنابه در رمی و واجب بعدی که قابل استنابه است مي نمايد و

احتياط اين است که بعد از اين اعمال از احرام خارج شود و همچنين در اعمال بعد

از منی چنانچه متمکن از انجام آن شد خود بجای آورد و الا نايب بگيرد و بر تقدير

عدم تمکن از استنابه در ذی الحجه همان سال ، در سال آينده در صورت تماميت حج به

وقوفين پس جواز رفع حرج به تحلل به هدی خالی از وجه نيست . (مناسک ، مسأله 446) .

و کسيکه تمام اعمال حج را به جا آورده و در مکه است و جهت بيتوته در منی و رمي

جمرات مي خواهد به منی  برود و منع و جلوگيری شود حجش تمام است و برای رمی  در

صورت امکان همان سال نايب مي گيرد و در صورت عدم امکان برای سال بعد نايب

بگيرد و مصدود در صورت استنابه در همان سال بعد از انجام دادن نايب ، متحلل به

حلق مي شود.

مسأله 1379- کسی که مصدود شد از آمدن به مکه يا از اتمام اعمال يا از بجا آوردن

اعمالی که بترک آنها حتی بغير عمد حج باطل مي شود و به دستوری که گفته شد از

احرام خارج شد، اگر حج بر او مستقر شده بود يا آنکه در سال ديگر مستطيع است و

حج واجب را بجا نياورده بايد بعد از رفع منع دوباره به حج برود و اعمالی  که

نموده کافی از حجة الاسلام نيست .

مسأله -1380 کسی  که مصدود است اگر اميد برطرف شدن مانع را داشته باشد بلکه

گمان آن را هم داشته باشد مي تواند بدستوری که گفته شد از احرام خارج شود. (1)

1- آية الله فاضل : در صورت گمان به رفع مانع عمل به احکام صد در ابتداء مشکل

است .

آية الله مکارم : اگر اميد به برطرف شدن مانع را داشته باشد احتياط آن است که

صبر کنند.

مسأله 1381- کسی که احرام عمره بست (1) و بواسطه مرض نتوانست برود به مکه اگر

بخواهد محل شود بايد هدی کند، و به احتياط واجب (2) هدی يا پول آن را بفرستد(3)

بوسيله امينی به مکه و با او قرار داد کند که در چه روز و چه ساعتی آن را در مکه

ذبح کند و وقتی که روز و ساعت موعود رسيد تقصير کند، پس از آن هرچه بر او حرام

شده بود حلال مي شود مگر زن (4) ، و احتياط آن است که (5) در ذبح ، قصد تحليل

منوب عنه کند. (6)

1- آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : شخص محصور اگر حج تمتع و يا حج افراد

بجا مي آورد، در صورتی که موقع احرام با خداوند قرار گذاشته که اگر محصور شد

خداوند او را محل گرداند، بدون فرستادن قربانی به منی خود به خود محل مي شود -

حتی نسبت به زن - و شخص محصوری که حج قران بجا مي آورد به مجرد فرستادن قرباني

به منی محل مي شود، و نيازی به صبر کردن تا زمانی که قربانی به منی برسد نيست .

(آداب و احکام حج ، مسأله 988)

2- آية الله فاضل : اما در عمره مفرده مخير است بين ارسال هدی به مکه و يا ذبح

هدی در محل حصر. و در عمره تمتع به احتياط واجب ... .

آية الله خويي : وظيفه چنين کسی اين است که مخير است بين فرستادن قربانی و يا

قيمت آن توسط فردی به مکه و يا بين اينکه در محل خودش قربانی نموده و از احرام

بيرون بيايد. با اين فرق که اگر اين شخص که محصور از عمره مفرده بوده با قرباني

کردن ، تمامی محرمات احرام بجز زن بر او حلال خواهد شد و اگر محصور در عمره تمتع

باشد زن هم بر او حلال خواهد شد.

آية الله تبريزي : اگر در عمره مفرده محصور شد وظيفه اش اين است که يک قرباني

بفرستد و با دوستان خود وقت بگذارد که در آن وقت معين قربانی نمايند و خود در

آن وقت معين با تقصير از احرام خارج مي شود، و برای چنين شخصی بخصوص جايز است

در جای خود قربانی نموده و از احرام بيرون بيايد، و بر چنين شخصی بعد از اين کار

تمام محرمات احرام حلال مي شود بجز زن و زن بر او حلال نمي شود مگر بعد از آنکه

خوب شد و عمره مفرده را بجا آورد و اين در صورتی است که محصور در مکان خودش

ذبح يا نحر نمايد، و اما اگر هدی را بفرستد پس برای خروجش از احرام وجهی  هست

هنگامی که هدی به محلش برسد، و کسی که در عمره تمتع محصور شده حکمش حکم سابق

است با اين فرق که فرستادن قربانی بر او تعين دارد و چنانچه آنچه گفته شد عمل

کند زن هم بر اين شخص حلال مي شود. (مناسک ، مسأله 453)

آية الله بهجت : اگر در عمره مفرده محصور شده بنابر احتياط بايد قربانی  بفرستد

که در وقت معينی قربانی  نمايند... و بعد از اين کار تمامی محرمات احرام بر او

بجز زن حلال مي شود و اگر محصور در عمره تمتع باشد حکمش حکم سابق است با اين

تفاوت که زن هم بر او حلال مي شود. (مناسک ، مسأله 454)

آية الله سيستاني : اگر در عمره تمتع با عمره مفرده محصور شود و بخواهد از احرام

خارج شود بايد قربانی  يا قيمت آن را به مکه بفرستد که در روز معينی آن را ذبح

کنند و پس از آن حلق يا تقصير کند تا از احرام بيرون آيد و اگر نتواند قرباني

يا قيمت آن را بفرستد جايز است در جای خود قربانی کند و از احرام بيرون آيد. و

در اين دو مورد همه چيز بر او حلال مي شود جز زن . (مناسک ، مسأله 446)

آية الله صانعي : بلکه بنابر اقوي .

3- آية الله خويي : اگر عمره مفرده باشد فرستادن تعين ندارد بلکه مي تواند در مکان

خودش هدی را ذبح کرده و محل شود. (مناسک عربي ، مسأله 448) .

4- آية الله مکارم : زن هم بر او حلال مي شود.

آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : متعرض مسأله محصور در عمره نشده اند.

آية الله بهجت : قبلا گذشت که در عمره تمتع از زن هم محل مي شود.

5- آية الله فاضل : نايب .

6- آية الله صانعي : هرچند لازم نيست .

مسأله 1382- کسی  که احرام حج بست و بواسطه مرض نتوانست برود برای عرفات و

مشعر، بايد هدی  کند، و به احتياط واجب (1) هدی يا پول آن را بايد بفرستد به مني

که در آنجا ذبح کنند و مواعده کنند که روز عيد ذبح شود و در آن وقت تقصير کند،

پس هرچه بر او حرام شده بود حلال مي شود مگر زن . (2)

1- آية الله خويي ، آية الله تبريزي : حکم محصور در حج مانند حکم محصور در عمره

است و احتياط اين است که زن بر او پس از حلق يا تقصير حلال نمي شود، و فرستادن

هدی يا پول آن متعين است ، ولی مواعده روز عيد متعين نيست . (مناسک عربي ، مسأله

448) .

آية الله سيستاني : حکم محصور در حج مانند حکم در محصور عمره است ولی  قرباني

بايد در روز عيد در منی کشته شود. و همه چيز جز زن بر او حلال خواهد شد. (مناسک ،

مسأله 446)

آية الله گلپايگاني : بايد يک قربانی به منی بفرستد، و پس از ذبح و نحر قرباني

در منی نسبت به همه تروک احرام - بجز زن - محل مي شود.

آية الله بهجت : حکم محصور در حج مثل محصور در عمره است که گذشت و احتياط اين

است که زن بر حرمتش باقی مي ماند. (مناسک ، مسأله 454) .

آية الله فاضل : و اقوی آن است ... .

2- آية الله مکارم : بنابر احتياط واجب .

مسأله 1383- کسی که حج واجب (1) به عهده او است و بواسطه مرض ، محصور شد زن بر

او حلال نمي شود مگر آنکه خودش بيايد و اعمال حج را بجا (2) بياورد و طواف نساء

بکند، ولی اگر عاجز شد از آمدن ، بعيد نيست کفايت عمل نايب برای تحليل زن بر

او (3) . و اما کسی  که حج او استحبابی بوده بعيد نيست (4) کفايت طواف نايب از

او، ولکن احتياط آن است که در صورت امکان خودش برود. (5)

1- آية الله خويي : بين حج واجب و مستحب تفصيل نيست . (مناسک عربي ، مسأله 488)

2- آيات عظام خويي ، تبريزي ، بهجت : وقتی طواف حج و سعی و طواف نساء را در حج

و يا عمره مفرده بجا آورد آن وقت زن بر او حلال مي شود. (احتياط اين است که قبل

از آن با زن نزديکی نکند - آية الله خويي ، آية الله تبريزي ) .

آية الله سيستاني : وقتی طواف و سعی را در حج و يا عمره بجا آورد زن بر او حلال

خواهد شد. (مناسک ، مسأله 446)

آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : اگر از انجام مناسک روز عيد، و يا بعد از

روز عيد محصور شود بايد برای رمی و قربانی نايب بگيرد، و خودش حلق نمايد، و در

صورت امکان اعمال مکه را انجام دهد، وگرنه برای اعمال مکه نيز نايب بگيرد، و

اگر در مسجد است نماز طواف را خودش بخواند، وگرنه بنابر احتياط بايد خودش

نماز بگزارد و نايب هم بگيرد، و در صورت امکان در منی بيتوته کند، و در اين

صورت حجش صحيح است ، و در غير اين صورت برای اينکه بيتوته نکرده ، بنابر

احتياط کفاره بدهد. و در اينکه استنابه جهت طواف نساء برای حليت زن کافی  باشد

اشکال است ، اگرچه در صورتی که رفتن به مکه برای او حرجی باشد اقوی جواز استنابه

است .

3- آية الله بهجت : ظاهر اينست که حجش بدل به عمره مفرده شده و طواف و سعي

نموده و يا طواف داده مي شود يا کسی به جای او طواف مي نمايد و همچنين سعی  و

طواف نساء را شخصا يا با کمک ديگری يا نائبش بجا مي آورد و به تقصير از احرام

بيرون مي آيد و تمام محرمات حتی زن بر او حلال مي شود.

آية الله مکارم : بعد از انجام دستور سابق .

4- آية الله مکارم : در صورتی که قادر بر حج نباشد يا عسر و حرج داشته باشد بنابر

احتياط واجب .

آية الله اراکي ، آية الله فاضل : و همچنين است کسی که حج او نيابتی تبرعی  يا

استيجاری بوده يا حج او واجب بوده و سال اول استطاعت بوده و استطاعت تا سال

بعد استمرار نداشته باشد. و کفايت نيابت در صورتی است که رفتن برای خود او

حرجی  باشد.

5- آية الله فاضل : اين احتياط ترک نشود.

مسأله 1384- اگر کسی  (1) که با او قرار داده بود ذبح کند نکرده بوده و شخص محرم

در روز موعود محل شد و با زن هم نزديکی کرده معصيت نکرده و کفاره هم ندارد، لکن

بايد باز هدی يا پول را بفرستد و مواعده کند و بايد از زن اجتناب کند، و احتياط

واجب آن است که از وقتی  که معلوم شد عمل نشده اجتناب (2) کند گرچه محتمل است

که وجوب اجتناب از وقتی باشد که شخص را مي فرستد (3) برای  ذبح .

1- آية الله فاضل : مصدود.

2- آية الله اراکي ، آية الله فاضل : از همه محرمات احرام اجتناب کند.

3- آية الله فاضل : مصدود مي تواند در همان محل صد، هدی را ذبح کند.

مسأله 1385- تحقق محصور بودن مثل تحقق مصدود بودن است که گذشت .

مسأله 1386- اگر مريض بعد از آنکه هدی يا پولش را فرستاد حالش خوب شد (1)

بطوری که توانايی  رفتن به مکه را داشت بايد برود، پس اگر محرم به احرام تمتع

است و بوقت رسيد، اعمال عمره و حج را بجا مي آورد و اگر وقت تنگ شد بطوری  که

اگر بخواهد عمره بجا بياورد وقوف به عرفات فوت مي شود بايد برود به عرفات و

حج افراد بجا بياورد، و احتياط آن است که قصد عدول کند و بعد از آن عمره مفرده

بکند، و کافی است از حجة الاسلام .

و اگر وقتی رسيد به مکه که حج فوت شده يعنی بوقت اختياری (2) مشعر نمي رسد عمره

او مبدل مي شود (3) به عمره مفرده و بايد آن را بجا آورد و از احرام خارج شود.(4)

و احتياط آن است که قصد عدول به عمره مفرده کند، و حج واجب را با وجود شرايط

در سال ديگر بجا آورد.

1- آية الله خويي ، آية الله بهجت : ملاک را قبل از تحلل به هدی و تقصير حالش

خوب شد مي دانند.

آية الله سيستاني : ملاک را بهبود يافتن قبل از تحلل به هدی و تقصير مي دانند (هر

دو را ذکر نموده اند)

2- آية الله گلپايگاني : يا ادراک اضطراری ليلی مشعر ... .

آية الله فاضل : ادراک اضطراری نهاری مشعر به تنهايی برای صحت حج کافی  است .

آية الله مکارم : اگر يکی از دو وقوف مشعر و عرفات را درک کند کافی  است .

3- آية الله بهجت : علی الاحوط .

آية الله تبريزي : در اينصورت اگر قرباني اش کشته نشده حج او بدل به عمره مفرده

مي شود و اگر کشته شده باشد از احرام بيرون آمده است و تمام محرمات بر او حلال

شده مگر زن و بر او واجب است که طواف حج و نماز و سعی و طواف نساء و نمازش

را بجا آورد تا زن نيز بر او حلال شود بنابر احتياط.

4- آية الله سيستاني : مگر اينکه قبل از رسيدن او قربانی او را کشته باشند که در

اين صورت تقصير مي کند و يا سر مي تراشد و از هر چيز بجز زن محل مي شود.

مسأله 1387- مصدود به دشمن در حکمی که برای مريض در مسأله پيش ذکر شده مانند

او است . (1)

1- آية الله مکارم : بايد قربانی را در همانجا که مصدود شده ذبح کند به شرطی  که

در مناسک نوشته ايم .

مسأله 1388- کسانی که مريض نيستند لکن بعلت ديگر بعد از احرام نتوانستند به

مکه بروند مثل کسی که پايش يا کمرش شکسته يا بواسطه خونريزی ضعف بر او مستولي

شده بعيد نيست (1) حکم مريض را داشته باشند، لکن مسأله (2) مشکل است ،

بنابراين احتياط (3) آن است که به احرام باقی بمانند تا وقتی که خوب شوند پس

اگر حج فوت شده عمره مفرده بجا بياورند و از احرام خارج شوند، و حج اگر واجب

بوده با وجود شرايط اعاده کنند.

1- آيات عظام خويي ، تبريزي ، بهجت : کسی که نتواند حج خود را ادامه دهد از جهت

پيش آمد مانعی غير از صد و حصر، احتياط اين است که در جای خود قربانی نموده و

از احرام خارج شود.

آية الله گلپايگاني : در موارد مشکوک به حصر، علاوه بر انجام وظيفه محصور، با

عمره مفرده از احرام خارج شود. (آداب و احکام حج ، مسأله (1000

آية الله سيستاني : اگر محرم نتوانست به حرکت خود بطرف اماکن مقدسه جهت انجام

مناسک عمره يا حج ، به علتی غير از مصدود و محصور شدن ، ادامه دهد، پس اگر احرام

عمره مفرده بسته است ، جايز است در جای خود قربانی کند، و بنابر احتياط سر

تراشيدن يا کوتاه کردن را به آن ضميمه کند، و از احرام خود بيرون رود. (تا آخر

مسأله ...)

2- آية الله مکارم : اشکالی  ندارد.

3- آية الله اراکي : اين احتياط لازم نيست .

آية الله فاضل : بنابر احتياط واجب شخص معلول و ضعيف ملحق به مريض نيست و بر

احرام باقی  است .

مسأله 1389- زمانی  که بايد مريض مواعده کند برای ذبح در احرام حج ، روز دهم (1)

است به احتياط واجب و بايد قرار تأخير تا ايام تشريق ندهد، و در احرام عمره

تمتع احتياط آن است قبل از خروج حاج به عرفات باشد.

1- آية الله مکارم : تا روز سيزدهم جائز است .

آية الله سيستاني : در احرام حج بايد روز دهم را وقت کشتن قربانی قرار دهند و در

احرام عمره زمان معينی  ندارد.

استفتائات محصور و مصدود

سؤال -1390 شخصی به نيت عمره تمتع استحبابی برای يکی از معصومين عليهم السلام يا

يکی از شهداء محرم شد و طواف و نماز طواف عمره را بجا آورد و قدرت بر اتمام

عمل از او سلب شد، آيا همان حکم محصور و مصدود را دارد؟

ج - اگر مريض شده يا دشمن او را منع کرده ، و نمي تواند اعمال را تمام کند و نايب

هم نمي تواند بگيرد، حکم محصور و مصدود را دارد. (1)

1- آية الله گلپايگاني ، آية الله صافي : اگر مريض شده يا دشمن او را منع کرده ، و

نمي تواند اعمال عمره را تمام کند نايب بگيرد، و اگر قدرت انجام اعمال حج را

ندارد، واجب نيست محرم به احرام حج گردد. (آداب و احکام حج ، مسأله 996)

سؤال 1391- آيا تصادف در احرام ، حصر است و بايد عملی که محصور انجام مي دهد بجا

آورد؟

ج - بلي ، با شرايط معتبره در حصر، حکم حصر بر آن مترتب مي شود. (1)

1- مراجعه شود به مسأله 1388.

سؤال 1392- در مناسک حکم محصور را که بيان فرموده ايد، مربوط است به کسی  که

محرم شده است و قبل از محل شدن محصور شود، در اينجا اين سؤال مطرح است که اگر

پس از انجام اعمال عمره تمتع و خارج شدن از احرام آن محصور شود و نتواند براي

حج محرم شود آيا حج از او ساقط است يا نه ؟ و وظيفه او چيست ؟

ج - از احرام خارج شده است ولی کفايت از حج نمي کند، و چنانچه سال اول استطاعت

او باشد حج بر او واجب نشده است .

سؤال 1393- شخصی  بعد از آنکه برای حج محرم شده دچار سکته قلبی مي شود به گونه اي

که هر نوع حرکت برای او ضرر دارد، وظيفه او چيست ؟

ج - اگر نمي تواند وقوفين را درک کند، حکم محصور را پيدا مي کند، و چنانچه وقوفين

را درک کرده نسبت به بقيه اعمال (1) ، تفصيل بين امکان استنابه و عدم آن است

که در مناسک ذکر شده است .

1- آية الله گلپايگاني : نسبت به بقيه اعمال نايب بگيرد. (آداب و احکام حج ،

مسأله 997)

سؤال 1394- شخصی در مدينه مصدوم مي شود، او را به مسجد شجره مي آورند و محرم

مي نمايند آيا احرام او صحيح است و وظيفه بعدی او چيست ؟ و اگر نتواند حج انجام

دهد تکليف او چيست ؟

ج - احرام او صحيح است . و اگر مي تواند که عمره و حج را انجام دهد، ولو با

استنابه در طواف و سعي ، حج او صحيح است ، و اگر نمي تواند حج بجا آورد احوط آن

است که وظيفه محصور را انجام دهد (1) و با احرام مزبور عمره مفرده هم انجام

دهد.