کوه حرا و غار
حرا
کوه حرا به نام جبل النور ،
جبل القرآن و جبل الاسلام نيز معروف است اين کوه که يکی از
مکانهای مقدس مکه و از آثار باقيمانده از عصر رسالت به شمار مي
رود، در شمال شرقی مکه ، در مسير جاده ای واقع شده که به سمت عرفات
مي رود و در فاصله 5/1 کيلومتری سمت راست آن جاده قرار دارد در غار
به سمت شمال است و فضای آن گنجايش تقريبی پنج نفر نشسته را دارد
ارتفاع غار نيز به اندازه قامت يک انسان است غار حرا محل عبادت
رسول خدا (ص ) بوده و آن
حضرت روزهايی از ايام سال ، به ويژه ماه مبارک رمضان را در آنجا
بسر مي برده است در همين غار بود که نخستين بار بر رسول خدا (ص )
وحی نازل گرديد اين غار از جمله بهترين و متبرک ترين نقاطمکه محسوب
مي شود .
کوه ثور، غار
ثور
کوه ثور، کوهی است بزرگتر از
کوه حرا که در جنوب شرقي مسجد الحرام و در فاصله ای دورتر نسبت به
مکه واقع شده است زمانی که مشرکان مکه قصد کشتن رسول خدا (ص ) را
داشتند، آن حضرت از شهر خارج شده و به غار ثور رفت و مدت سه روز در
آن مخفی بودند به اعجاز الهي ، عنکبوتان تارهايی را بر در غار
تنيدند تا مشرکانی را که در تعقيب حضرت بودند از رفتن به درون آن
منصرف سازند .
شعب ابيطالب
شعب ابيطالب ، يا شعب علي ،
جايی است که مشرکان مکه ، پيامبر (ص ) و بني هاشم را حدود سه سال
در آنجا محصور کردند و مردم را از ديدار و معاملت با آنان منع
نمودند اين دره به سوی کوه ابوقبيس سرازير است و همان جايی است که
کتابخانه مکه هم اکنون در آن جاست و در کنار مسجدالحرام واقع است .
قبرستان ابوطالب
قبرستان ابوطالب يکی از زيارتگاههای مسلمانان در مکه به شمار مي
آيد قبرستان ابوطالب محل دفن بسياری از افراد خاندان بني هاشم و
برخی از نزديکترين ياران رسول خدا (ص ) است عبدالمطلب جد پيامبر (ص
)، عموی رسول خدا ابوطالب و خديجه (س ) چهره ديگر مدفون در قبرستان
ابوطالب است در اين قبرستان بسياری از عالمان شيعه نيز، که در مکه
درگذشته يا به شهادت رسيده اند مدفونند
مولد النبی (ص
)
خانه ای را که رسول خدا (ص ) در آن متولد شده ، با نام مولد النبی
مي شناسند محل مولد النبی هم اکنون تخريب شده و در آنجا کتابخانه
ای بنا شده که امروزه به نام مکتبة مکة المکرمه شناخته مي شود
صفا و مروه
صفا و مروه نام دو کوهی است
که در مسعی قرار دارد و در موسم حج ، حاجيان هفت بار فاصله بين آن
دو را طی مي کنند با افزايشی که در مساحت مسجدالحرام صورت گرفته ،
مسعی و مسجدالحرام به هم متصل شده است طول آن 5/ 394 و عرض آن
20متر است و ارتفاع طبقه اول 12و طبقه دوم 9 متر مي باشد
مسعی مجموعا 18در دارد .
دار ارقم
اين همان منزلی است که
پيامبر (ص ) و مسلمانان نخستين ،در آغاز اسلام پنهانی در آنجا جمع
شده ، خدا را عبادت مي کردند دار ارقم نزديک صفا و خارج مسجدالحرام
بوده است سپس در آنجا کتابخانه ای ساختند که در سال 1395 هق ويران
شد و اکنون جزء ميدانی است که روبروی صفا و مروه است
شهر مکه
شهر مکه مکرمه در دل مجموعه
ای از دره های رشته کوههاي حجاز واقع است و مسجد الحرام در ميان
دره ابراهيم ، با حدود 277متر ارتفاع از سطح دريا قرار دارد از
ويژگيهای برجسته اين منطقه ، کوههای پر شمار پيرامون آن است که
برخی از آنها در شکل گيری تاريخ آن نقش داشته اند، از آن جمله جبل
النور است ، که پيامبر صلی الله عليه و آله و سلم ، پيش از بعثت ،
در آن به پرستش خدا مي پرداخت ديگر جبل ثور است که پيامبر صلی الله
عليه و آله و سلم ، در راه هجرت به مدينه منوره ، در آن پنهان شد.
هجرت ابراهيم عليه السلام از عراق
به فلسطين و صحرای سينا در مصر و از آنجا به بيت الله الحرام در
مکه مکرمه ، در حدود چهار هزار سال پيش ، دروازه های شمالی شهر را
تعيين کرده است مهمترين دروازه های ديگر برای حاجيان عبارتند از :
دروازه عراقی ( زبيده )، دروازه مصري ، دروازه شامی و دروازه
يمانی يا جنوبی
عرفات
صحرايی است به درازای
12کيلومتر در شش کيلومتر و نيم ،در فاصله بيست و يک کيلومتری شمال
مکه ، بر سر راه طائف در جهت شمالی اين دشت کوهی است که آن را جبل
الرحمه يا جبل عرفات نامند صحرای عرفات در اين سال ها درختکاری شده
و هر حاجی بايد از ظهر روز نهم ذي الحجه تا غروب شرعی آن روز در
اين صحرا به قصد قربت وقوف نمايد
مشعر الحرام
مشعر يا مزدلفه جايی است که حاجيان پس از عرفات بدان جا مي روند و
تا سر زدن آفتاب ، در آن مي مانند مشعر ميان دو تنگه عرفه از يک سو
و محسر از سوی ديگر واقع شده است .
منا
دره ای است به عرض تقريبا
هفتصد متر و طول دو کيلومتر و نيم که حاجيان بايد از طلوع خورشيد
روز دهم تا ظهر روز دوازدهم جز ساعاتی که اجازه داده شده آنجا را
ترک کنند آن مکان بمانند آن را ملالانی ، منی و ممنی
هر سه در خوانده اند و برای هر يک وجه تسميه ای نيز ذکر کرده اند
مسجد مزدلفه
در فاصله شش کيلومتری مسجد نمره و پنج کيلومتری مسجد خيف در
منا، مسجد مزدلفه قرار دارد که مساحت آن حدود شش هزار متر مربع است
مسجد الجن
اين مسجد مشهورترين و مسجد کهن مکه است موقعيت آن در پايين کوه
حجون به سمت حرم ، حدود پنجاه متر بعد از پل حجون و در حاشيه
قبرستان حجون است نقل شده که ، نامگذاری آن به مسجد جن به جهت
رابطه ای است که با سوره جن ( يکی از سوره های قرآن ) دارد گويا
اين آيات در محلی که به نام مسجد جن شهرت دارد، نازل شده است
مسجد شجره
جدای از مسجد شجره که ميقات است و جدای از مسجد الشجره که در داخل
شهر مکه قرار دارد، مسجدی ديگر با همين نام در منطقه حديبيه در
نزديکی مکه بوده است مي دانيم که رسول خدا (ص ) در سال ششم هجرت
برای انجام عمره به مکه آمد، اما مشرکان مانع شدند و آن حضرت برای
اينکه با آنها درگير نشود، راه را به طرف غرب کج کرد و در حديبيه
که در مسير قديمی جده واقع است ، توقف کرد و سپس نماينده ای به مکه
فرستاد و پس از آن که اين نماينده بازنگشت ، در زير درختی با اصحاب
خود بيعت کرد تا در برابر دشمن بايستند اين بيعت را به نام بيعت
رضوان و بيعت شجره مي شناسند با بازگشت نماينده رسول خدا (ص ) جنگ
منتفی شد و پس از آن صلح حديبيه به امضا رسيد در جای اين درخت ،
مسجدی بوده است که شجره ناميده مي شد و توسطدولت سعودی تخريب گرديد
درخت مزبور نيز توسطخليفه دوم از ريشه کنده شد! فاکهی از مسجدی در
حديبيه ياد کرده که نامش مسجد آل کرز بوده و مردم بر اين باور بوده
اند که رسول خدا (ص ) در آنجا نماز خوانده است اکنون مؤلف آگاه
نيست که آيا اين مسجد در حديبيه وجود دارد يا نه
مسجد خيف
مسجد خيف در سمت جنوبی و بر جانب چپ کسی است که از سوی عرفات مي
آيد گويند رسول خدا (ص ) در حجة الوداع خيمه خود را در اين مکان
زده و در جايی که محراب مسجد است پنج نماز را از نماز ظهر تا نماز
صبح خوانده اند
مسجد نمره
در محل خيمه ای که پيامبر صلی الله عليه وآله در سفر حجة الوداع بر
پا ساخت ، بنا شده است
مسجد معرس
مسجد معرس در نزديکی مسجد شجره قرار دارد تعريس به معنای خواب آخر
شب مسافر در استراحتگاه است از آنجا که رسول خدا (ص ) در اين مسجد
استراحت کرده و نماز صبح را خوانده است ، آن را به نام مسجد معرس
مي شناسند ويرانه اين مسجد در سال 1354شمسی برجا بوده ، با اين حال
اکنون بايد يقين داشت که در توسعه جديد يا در خود مسجد بزرگ شجره
است يا ميادين اطراف آن
مسجد ذوالحليفه
مسجد شجره که نام ديگر آن ذوالحليفه است ، حدود ده کيلومتر بيرون
مدينه در منطقه آبار علی ( چاههايی که حضرت امير (ع ) برای استفاده
زائران خانه خدا حفر نمود ) قرار دارد نامگذاری اين مسجد به شجره (
درخت ) از آنجاست که در عصر پيامبر (ص ) در آنجا درختی بوده که
حضرت زير آن احرام مي بستند، و اهميت اين مسجد بيشتر در آن است که
رسول خدا (ص ) در حجة الوداع در آنجا محرم شد زائرانی که از مدينه
برای انجام اعمال حج روانه مکه مي شوند در اين مسجد که ميقات آن
مسيراست احرام مي بندند
مسجد جعرانه
يکی ديگر از ميقاتهای عمره مفرده ، منطقه جعرانه است پيامبر در
بازگشت از جنگ حنين قريب پانزده روز در جعرانه توقف نمود و غنايم
جنگ با هوازن را ميان مردم تقسيم کرد در جعرانه مسجدی وجود دارد که
به نام مسجد الرسول معروف است و در سمت چپ وادی جعرانه قرار دارد
مساحت فعلی مسجد 1600متر مربع و معماری آن شبيه تنعيم است
مسجد تنعيم
در راه مکه مدينه ، منطقه ای است به نام نعمان که در ميان دو کوه
ناعم و نعيم قرار گرفته ، که حدود دو فرسنگ با مکه فاصله دارد
تنعيم نام درختی است که در باديه شناخته شده است مسجدی که در اين
ناحيه وجود دارد و به نام مسجد تنعيم شناخته مي شود، از
ميقاتهای عمره مفرده است مساحت اين مسجد حدود 1200متر است
