12 ـ ماندن در منى
مسأله 997 ـ واجب است شب يازدهم و دوازدهم ذى الحجه در منى
بماند. كه اين ماندن را «بيتوته» مى گويند.
مسأله 998 ـ گروههاى زير علاوه بر شب يازدهم و دوازدهم شب
سيزدهم را نيز بايد در منى بمانند:
1 ـ كسى كه در حال احرام صيد كرده باشد، و اگر صيد را گرفته باشد و نكشته باشد
به احتياط واجب بايد شب سيزدهم نيز بماند. و خوردن گوشت صيد يا نشان دادن صيد
اين حكم را ندارد.
2 ـ زن يا مردى كه قبل از انجام طواف نساء با هم نزديكى كرده باشند، حتى
اگردراحرام عمره تمتع نزديكى كرده باشند، ولى ساير استمتاعات اين حكم را ندارد.
3 ـ كسى كه روز دوازدهم از منى كوچ نكند و تا غروب در منى ماند، اما اگر روز
دوازدهم از منى كوچ كند، ولى براى كارى به منى برگردد و تا غروب بماند اين حكم
را ندارد.
مسأله 999 ـ بر افراد زير واجب نيست شبهاى يازدهم و
دوازدهم در منى بمانند:
1 ـ بيماران و پرستاران آنها، و كسانى كه به هر جهت ماندن آنها در منى برايشان
مشقت داشته باشد.
2 ـ كسانى كه بترسند اگر در منى بمانند اموال آنها در معرض خطر قرار مى گيرد.
3 ـ كسانى كه شب را تا صبح در مكه بيدار و به عبادت مشغول باشند.
مسأله 1000 ـ فردى كه عبادت در مكه را انتخاب مى كند بايد
از مغرب تا طلوع فجر بيدار و مشغول عبادت باشد. و اگر مقدارى از آن را بخوابد
كفايت نمى كند، بلى چرت زدن به مقدار كم و كارهاى ضرورى از قبيل خوردن،
آشاميدن، تطهير و تجديد وضو مانعى ندارد.
مسأله 1001 ـ عبادت در خارج از مكه حتى در بين راه مكه و
منى كفايت نمى كند.
مسأله 1002 ـ شخص مى تواند مقدارى از اول شب را در منى
بيتوته كند و قبل از نيمه شب ـ مثلاً ساعت 10 شب ـ به مكه بيايد و تا صبح مشغول
عبادت شود، و همچنين مى تواند مقدارى از اول شب را در مكه عبادت كند و بقيه آن
را برگردد به منى و بيتوته كند.
مسأله 1003 ـ منظور از عبادت مطلق عبادت است كه گذشته از
نماز، و خواندن قرآن، و ذكر، و دعا، شامل نگاه كردن به كعبه، برآوردن حاجات
مؤمنين، و ارشاد و موعظه و... نيز مى شود.
مسأله 1004 ـ منتظر ماندن براى تمام شدن اعمال همراهان،
عبادت محسوب نمى شود. لذا اين افراد يا بايد مشغول ذكر شوند، يا براى بيتوته به
منى بروند.
مسأله 1005 ـ كسى كه ماندن در منى را ترك كند براى هر شب
بايد يك گوسفند كفاره بدهد، و فرقى نمى كند كه عالم باشد يا جاهل، از روى
فراموشى باشد يا عذر، اما ثبوت كفاره در غير عالم عامد بنابر احتياط است.
مسأله 1006 ـ كفاره ترك بيتوته بر گروه اول و دوم مسأله
979 نيز واجب است، ولى بر گروه سوّم واجب نيست.
مسأله 1007 ـ اين كفاره شرايط قربانى را ندارد، و ذبح آن
محل خاصى ندارد، هر چند به احتياط مستحب در منى ذبح شود.
شرايط صحت بيتوته
درصحت بيتوته رعايت اين موارد لازم است:
1 ـ نيت.
2 ـ وقت بيتوته.
3 ـ محل بيتوته.
نيت
مسأله 1008 ـ ماندن در منى عبادت است و بايد با قصد قربت
انجام شود، و ريا موجب بطلان آن مى شود.
مسأله 1009 ـ كسى كه تمام مدت بيتوته را در منى بوده، ولى
نمى دانست كه اين ماندن جزء اعمال و مناسك حج او است و بايد با قصد قربت انجام
شود، لذا هيچ توجهى به اين جهت نداشت، كفاره بر او نيست.
مسأله 1010 ـ در فرض سابق اگر مثلاً ساعت 10 شب متوجه شد و
نيت كرد، كفاره بر او نيست، اگرچه نيمه دوم شب را در منى نماند.
وقت بيتوته
مسأله 1011 ـ مقدار واجب ماندن در منى نيمى از شب است.
يعنى از غروب آفتاب تا نصف شب، و بعيد نيست كه از نيمه شب تا طلوع آفتاب نيز
كفايت كند.
مسأله 1012 ـ ماندن مقدارى از نيمه اول شب و مقدارى از
نيمه دوم شب ـ اگر چه مقدار ساعت آن مجموعاً به مقدار يك نيمه شب يا بيشتر باشد
كفايت نمى كند، و اگر در مكه مشغول عبادت نبوده، به احتياط واجب بايد كفاره
بدهد.
مسأله 1013 ـ نيمه شب را بنابر اقوى بايد از غروب تا طلوع
آفتاب حساب كنند، و احتياط در اين است كه از مغرب حساب كنند.
مسأله 1014 ـ شخص مى تواند بعد از بيتوته نيمه اول شب از
منى خارج شود، و كسى كه نيمه اول شب را در منى نبوده واجب است براى درك نيمه
دوم شب به منى بيايد.
مسأله 1015 ـ اگر بيتوته در تمام وقت براى زنها و بيماران
و ضعفا حرج و مشقت داشته باشد، به مقدارى كه مى توانند بيتوته كنند و كفايت مى
كند، و اگر تمام نيمه اول شب يا نيمه دوم شب را بيتوته نكردند و در مكه نيز
مشغول عبادت نشدند، بنابر احتياط واجب بايد كفاره بدهند.
محل بيتوته
مسأله 1016 ـ بيتوته حتماً بايد در منى باشد، و اگر در غير
از منى ـ حتى زمينهاى متصل به منى ـ بيتوته كند حكم ترك عمدى بيتوته را دارد،
كه بايد براى هر شب يك گوسفند كفاره بدهد.
مسأله 1017 ـ در فرض سابق فرقى نمى كند كه شخص عالم به حكم
و موضوع باشد يا جاهل، حتى اگر با اعتقاد به اينكه محلى منى است در آنجا بيتوته
كند، و بعد معلوم شود كه منى نبوده بايد كفاره بدهد.
مستحبات منى
مسأله 1018 ـ در منى چند چيز مستحب است:
1 ـ روز يازدهم و دوازدهم و سيزدهم را در منى بماند، و حتى بجهت طواف مستحب از
منى بيرون نرود.
2 ـ تكبير گفتن در منى بعد از پانزده نماز و در غير منى بعد از ده نماز كه اول
آنها نماز ظهر روز عيد است مستحب مى باشد، و بعضى آنرا واجب دانسته اند، و بهتر
در كيفيت تكبير آن است كه بگويد:
«اَللهُ أكْبَرُ اَللهُ أكْبَرُ، لا إلهَ إلاَّ اللهُ وَاللهُ أكْبَرُ، اَللهُ
أكْبَرُ وَلِلّهِ الْحَمْدُ، اللهُ أكْبَرُ عَلى ما هَدانَا، اللهُ أكْبَرُ
عَلى ما رَزَقَنا مِنْ بَهِيمَةِ الاَْنْعامِ، وَالْحَمْدُللهِ عَلى ما
أبْلانا».
3 ـ مستحب است مادامى كه در منى اقامت دارد نمازهاى واجب و مستحب را در مسجد
خيف بجا آورد.
4 ـ در حديث است كه صد ركعت نماز در مسجد خيف با عبادت هفتاد سال برابر است، و
هر كس در آنجا صد مرتبه «سُبْحانَ اللهِ» بگويد ثواب آن برابر ثواب بنده آزاد
كردن است، و هر كس در آنجا صد مرتبه «لا اِله إلاّ اللهُ» بگويد ثواب آن برابر
است با ثواب كسى كه إحياء نفس كرده باشد، و هر كس در آنجا صد مرتبه «اَلْحَمْدُ
للهِ» بگويد ثواب آن برابر است با ثواب خراج عراقين كه در راه خدا صدقه بدهد.
13 ـ رمى جمرات سه گانه
مسأله 1019 ـ واجب است در روز يازدهم و دوازدهم ذى الحجه
به هر يك از جمرات سه گانه (جمره اُولى و جمره وُسطى و جمرهُ عقبه) هفت سنگ
بزند.
مسأله 1020 ـ اشخاصى كه واجب است شب سيزدهم را در منى
بمانند، واجب است روز سيزدهم نيز به جمرات سه گانه سنگ بزند.
مسأله 1021 ـ رمى روز يازدهم و دوازدهم متوقف بر اعمال روز
عيد نيست، بنابراين كسى كه قربانى و تقصير يا حلق هم نكرده است در روز يازدهم و
دوازدهم مى تواند رمى جمرات را انجام دهد.
مسأله 1022 ـ اگر عمداً سنگ زدن به جمرات را ترك كند اگرچه
معصيت كرده است، اما به حج او ضرر نمى زند.
مسأله 1023 ـ كسى كه قدرت انجام رمى ولو در بعضى از اوقات
روز را داشته باشد، و بر اثر تسامح به ديگرى نيابت بدهد، مثل كسى است كه عمداً
رمى را ترك كرده است.
مسأله 1024 ـ بايد به هر يك از جمرات سه گانه هفت سنگ بزند
كه شرايط و كيفيت آن در احكام رمى روز عيد گذشت.
مسأله 1025 ـ همانگونه كه قضاى رمى جمرات لازم است، قضاى
رمى يكى يا دوتا از آنها نيز لازم است.
مسأله 1026 ـ اگر بعد از خروج از منى در مكه يادش آمد كه
رمى جمرات يا بعضى از آن را انجام نداده يا به نحو صحيح انجام نداده در صورت
امكان بايد برگردد و بجا آورد، و اگر ممكن نباشد نايب بگيرد، و اگر بعد از ايام
تشريق (1) متوجه شد، بنابر احتياط واجب طبق آنچه در همين مسأله گذشت قضا كند، و
در سال بعد نيز خودش يا نايبش در ايام تشريق قضا كند. اما اگر بعد از خروج از
مكه يادش آمد بنابر احتياط واجب در سال بعد خودش يا نايبش در ايام تشريق قضا
كند.
مسأله 1027 ـ اگر بعد از شك يا بى دليل قصد كند كه از اوّل
رمى را شروع كند، اگر مجموعاً هفت سنگ يا بيشتر بزند كافى است و اين قصد اثرى
ندارد و اشكالى ايجاد نمى كند.
مسأله 1028 ـ اگر بعد از گذشتن روزى كه رمى در آن واجب
بوده، شك كند كه رمى كرده است يا نه، به آن اعتنا نكند.
مسأله 1029 ـ اگر بعد از رمى شك كند كه صحيح واقع شده يا
خير، به آن اعتنا نكند.
مسأله 1030 ـ اگر شخص در حال مأيوس بودن از رفع عذر نايب
گرفت يا نايب بعد از مأيوس شدن شخص از رفع عذر رمى كرده باشد و بعد از رمى عذر
برطرف شد، اعاده لازم نيست، والاّ لازم است خود فرد رمى را اعاده كند.
مسأله 1031 ـ زنى كه مى داند اگر بخواهد خود رمى انجام دهد
در اثر فشار جمعيت قاعدگى او شروع مى شود و از اين جهت به مشقت مى افتد، مى
تواند نايب بگيرد.
مسأله 1032 ـ كسى كه از يك يا چند نفر نايب شده براى رمى
جمره، لازم نيست اوّل رمى جمرات سه گانه خودش را تمام كند بعد براى منوب عنه
رمى كند، بلكه مى تواند قبل از تمام شدن رمى خود براى آنها رمى كند.
شرايط صحت رمى جمرات سه گانه
درصحت رمى جمرات سه گانه رعايت اين موارد لازم است:
1 ـ نيت.
2 ـ وقت رمى.
3 ـ ترتيب.
نيت
مسأله 1033 ـ رمى جمرات سه گانه در روزهاى يازدهم و
دوازدهم از عبادات است، و بايد با قصد قربت انجام شود، و ريا موجب بطلان آن
است.
وقت رمى
مسأله 1034 ـ رمى روزهاى يازدهم و دوازدهم نيز بايد در روز
انجام شود و كسى كه از رمى در روز معذور است مى تواند شب رمى كند.
مسأله 1035 ـ زنها و بيماران و سالمندان نيز چنانچه در روز
معذور باشند، مى توانند شب رمى كنند. و جواز رمى اين افراد در شب عيد حتى بدون
اينكه در روز معذور باشند اختصاص به رمى روز عيد دارد.
مسأله 1036 ـ در موارد جواز رمى در شب فرقى نمى كند كه شب
قبل رمى كنند يا شب بعد. و حتى مى توانند رمى دو روز را در يك شب انجام دهند،
يعنى: رمى روز يازدهم و دوازدهم را در شب دوازدهم انجام دهند.
مسأله 1037 ـ كسى كه رمى در روز را ترك كرد بايد روز بعد
قضاى آن را به جا آورد، و رمى در شب كفايت نمى كند.
مسأله 1038 ـ كسى كه از رمى در روز معذور باشد، امّا
بتواند شب رمى كند، بايد در شب رمى كند، و نمى تواند نايب بگيرد و چنين كسى نمى
تواند نايب ديگرى شود.
ترتيب
مسأله 1039 ـ واجب است جمرات سه گانه را به ترتيب رمى كند،
يعنى اول جمره اُولى، بعد جمره وُسطى و بعد از آن جمره عقبه را رمى كند.
مسأله 1040 ـ اگر ترتيب مذكور به هر جهت رعايت نشود، بايد
به گونه اى انجام دهد كه ترتيب حاصل شود. و فرقى نمى كند كه عالم باشد يا جاهل
يا از روى فراموشى و اشتباه باشد. و اگر روز بعد متوجه شود بايد به ترتيب قضا
كند.
مسأله 1041 ـ اگر بعد از زدن چهار سنگ آن جمره را رها كند
از لحاظ ترتيب مثل كسى است كه آن جمره را رمى كرده و فقط لازم است كه هفت سنگ
را تكميل كند، و اگر از روى علم و عمد و بدون عذر اين كار را كرده به احتياط
واجب رمى را اعاده كند.
مسأله 1042 ـ اگر رمى يكى از روزها را انجام ندهد، واجب
است در روز بعد اول قضاى روز گذشته را بجا آورد و بعد رمى آن روز را انجام دهد،
و همچنين است اگر رمى دو روز را انجام نداده باشد.
مسأله 1043 ـ اگر روز بعد يادش آمد كه بعضى از جمرات را
بيشتر از چهار سنگ و كمتر از هفت سنگ زده به احتياط واجب بايد اول كسرى آنها را
تكميل، و سپس رمى آن روز را انجام دهد.
مسأله 1044 ـ اگر رمى جمره عقبه را در روز عيد غلط انجام
دهد و روز دوازدهم يا سيزدهم متوجه شود بايد رمى جمره عقبه را قضا كند، و قضاى
رمى جمرات سه گانه در روزهاى يازدهم يا دوازدهم لازم نيست.
مسأله 1045 ـ اگر بعد از رمى جمرات سه گانه يقين كند كه به
يكى از جمرات كمتر از چهار سنگ زده يا اصلاً رمى نكرده بعيد نيست اگر فقط كسرى
جمره آخرى را جبران كند يا آن را اعاده كند كافى باشد، هر چند احتياط آن است كه
هر سه را به ترتيب اعاده كند.
مسأله 1046 ـ اگر بعد از رمى جمرات سه گانه يقين پيدا كرد
يك يا دو يا سه سنگ به يكى از جمرات كمتر زده است، بايد به مقدارى كه مى داند
كم زده به هر سه جمره بزند.
مسأله 1047 ـ اگر بعد از ايام تشريق يادش آمد كه يك روز را
يا يكى از جمرات را رمى نكرده و نداند كدام روز است، به احتياط واجب بايد سه
روز را با مراعات ترتيب و طبق مسأله 1026 قضا كند.
مسأله 1048 ـ اگر وقتى مشغول رمى جمره عقبه است در رمى
جمره اولى و وسطى يا در صحت آن شك كند، به شك خود اعتنا نكند.
مسأله 1049 ـ اگر بعد از گذشتن روزى كه بايد رمى كند، يقين
كند يكى از جمرات را رمى نكرده بايد فقط رمى جمره عقبه را قضا كند و كافى است،
هر چند احتياط در قضاى رمى هر سه جمره است.
كوچ كردن از منى
مسأله 1050 ـ در روز دوازدهم پس از پايان اعمال نبايد قبل
از ظهر از منى خارج شوند، ولى كسانى كه روز سيزدهم از منى خارج مى شوند مى
توانند قبل از ظهر خارج شوند.
مسأله 1051 ـ ظاهراً كوچ بعد از ظهر روز دوازدهم از اعمال
حج نيست، لذا مى توانند در منى بمانند. و آنچه تكليف است كوچ نكردن از منى قبل
از ظهر است، بنابر اين براى كوچ كردن و خارج شدن نيت لازم نيست.
مسأله 1052 ـ كسى كه شب دوازدهم يا صبح دوازدهم به هر علتى
از منى خارج شود به احتياط واجب بايد قبل از ظهر به منى برگشته و بعدازظهر از
منى خارج شود، حتى اگر از معذورينى باشد كه رمى آن روز را شب انجام داده باشد.
مسأله 1053 ـ كسى كه بعد از نيمه شب دوازدهم براى انجام
اعمال مكه به مكه مى رود بايد روز دوازدهم قبل از ظهر به منى برگردد و ظهر را
در منى درك كند، اگرچه قصد داشته باشد رمى آن روز را عصر انجام دهد.
مسأله 1054 ـ در فرض سابق اگر عصر به منى برگشت، لازم است
مقدارى در منى توقف كند، بطورى كه كوچ بعد از بودن در منى صدق كند. و صرف مرور
كفايت نمى كند.
مسأله 1055 ـ كسى كه روز دوازدهم از منى خارج شد، و قصد
داشت براى كوچ كردن قبل از ظهر به منى برگردد، و نتوانست يا عمداً برنگشت. اگر
چه در صورت عمد معصيت كرده، ولى چيزى بر او نيست.
پي نوشت ها:
1 - روزهاى 11، 12 و 13 ذى الحجه
را ايام تشريق مى گويند.
منبع:
پایگاه آية الله العظمى فاضل لنكرانى
Lankarani.com
